بازگشت بازار پلیمرها به رونق؛ موضوعی مقطعی یا دایم؟

به گزارش گروه تحلیل بازار صنایع پلاستیک؛ این هفته تمام عرضه های بهین یاب پلیمری، طبق اعلام قبلی بورس کالای ایران در روز سه شنبه ۲۶ فروردین ماه صورت گرفت و در این روز حجم معاملات نسبت به هفته گذشته دو برابر افزایش یافت.با توجه به این نکته و این مساله که بازار پلیمرها از اوایل اسفندماه تا کنون {نزدیک به بیش از یک ماه و نیم } با رکود همراه بود، برای فعالان بازار این پرسش پیشامد کرده که بازگشت بازار پلیمرها به رونق؛ موضوعی مقطعی است یا دایم؟ در این تحلیل بسعی کرده ایم، با بررسی دلایل این رشد حجم معاملات، سرنخ هایی از پاسخ به این پرسش را به دست دهیم.

در روز یکشنبه ۲۴ فروردین ماه، برای سومین هفته پیاپی شاهد ریزش قیمت های پایه بودیم. قیمت میانگین دلارنیمایی در این روز، حدودا ۲ درصد کاهش را ثبت کرد تا به همراه فاکتور تغییرات جهانی قیمت ها، به جز گریدهای پلی اتیلن سنگین فیلم، بادی و دورانی سایر گروههای کالایی همگی با نزول قیمت مواجه شوند. در سه هفته گذشته، به علت سقوط آزاد قیمت نفت و در پی آن خوراک پتروشیمی ها نظیر نفتا، قیمت پلیمرها نیز در سراشیبی سقوط بوده و گروه کالایی نظیر پی وی سی ها نزدیک به سی درصد از ارزش خود را در این مدت از دست دادند.

به نظر می رسید که بازاری که از شرایط کرونا  ترسیده بود،  در این هفته نیز معاملات رقابتی را شاهد نباشد و نهایتا عمده خریداران این هفته بازار پلیمرها، تولیدکنندگانی باشند که تعهدات از پیش تعیین شده ای دارند، که باید آنها را برابر قرارداد به انجام رسانند. اما وقتی در روز سه شنبه ۲۶ فروردین ماه ،معاملات در تالار محصولات پتروشیمی آغاز شد، نادرستی این پیش بینی روشن شد. عوامل گوناگونی از جمله بازگشایی مشاغل در شهرستانها و نیز بازگشایی بیشتر کسب و کارها از روز سی ام فروردین ماه در پایتخت، سبب شدند تا معامله گران در بورس کالا، دست به خرید بزنند و شاهد روز پر رونقی در معاملات پلیمرها شویم.

ناگفته نماند، موجودی پایین انبارها که از میانه اسفندماه به این سو، یعنی حدود ۵ هفته خرید قابل توجهی انجام نداده بودند، یکی دیگر از دلایل مهم افزایش تقاضا بود. ضمن اینکه کاهش قابل توجه قیمت ها را نیز باید یکی دیگر از عوامل تحریک تقاضا دانست، که بیشتر خود را در بخش رقابت ها در محصولات محبوب نشان داد. به بیان ساده از یکسو ، موجودی انبار تامین کنندگان بازار آزاد رو به انتها بود و از سوی دیگر کاهش شدید قیمت ها انگیزه لازم را برای خرید به این گروه می داد، در نتیجه آنها وارد عمل شدند تا برای پر کردن انبارهایشان مجموله های مورد نظر را خریداری کنند. در این بین آنها حتا بر سر گریدهای محبوب حاضر شدند تا دست به رقابت های نسبتا بالایی بزنند. گروه دیگری که در رقابت ها برای به انبار بردن محموله های محبوب در سطح بالا مشارکت نمودند، تولیدکنندگان عمده بودند که با توجه به قیمت پایه پایین و نقدینگی بالایی که در دست دارند، شرایط را برای خرید مهیا می دیدند.

در این هفته ۱۲۴ محصول به صورت بهین یاب عرضه شد که تنها دو محصول مورد معامله قرار نگرفت و ۵۰ گروه کالایی با رقابت معامله شدند. {توجه داشته باشید که این تنها تعداد معاملات بهین یاب در روز سه شنبه است و تعداد کل عرضه های صورت گرفته در هفته گذشته، بیشتر از ۱۲۴مورد بود.}  یعنی برای ۵۰ گروه کالایی میزان تقاضا بیش از عرضه بود که با توجه به عرضه ۸۷.۹۶۰ تنی {عدد عرضه تنها مربوط به عرضه های بهین یاب روز سه شنبه است. }، می تواند خبر خوبی برای بازار پلیمرها باشد. این عرضه نزدیک به نود هزارتنی نیز از جمله عرضه های نسبتا خوب به شمار می رود و میزان تقاضا به دلایل گوناگونی چون خالی بودن انبارها، در پیش بودن بازگشایی کسب و کارها و احتمال افزایش تقاضا با بازگشت کشور از تعطیلات سه هفته ای { با توجه به شیوع کرونا تعطیلات نوروز، عملا سه هفته بود. } و نیز عوامل دیگری چون در پیش بودن ماه رمضان، خریدهای فصلی و … به شدت بالا رفت . این عوامل همه و همه موجب ثبت تقاضایی به میزان ۱۰۶.۵۴۱ تن در روز سه شنبه شدند. این هفته میزان تقاضای برای عرضه های بهین یاب حدودا هفتاد تن بیش از هفته گذشته بود.

در این هفته حجم معاملات بهین یاب ۶۸.۷۷۱ تن بود و با در نظر گرفتن معاملات غیر بهین یاب در مجموع ۷۵.۱۸۲ تن معامله بر سر پلیمرها صورت گرفت که رقم بسیار خوبی است. لازم به ذکرست که با افزودن میزان عرضه های غیر بهین یاب پلیمرها به عرضه بهین یاب مجموع عرضه های هفته آخر فروردین ماه ۹۵.۶۲۱ تن بود و مجموع تقاضاها برای عرضه های بهین یاب و غیر بهین یاب هم به عدد جالب و قابل توجه ۱۱۳.۲۷۵ تن رسید.

یکی از دلایل رقم مناسب عرضه های این هفته ها، عدم امکان صادرات به علت بسته بودن بسیاری از مرزهاست. حالا پتروشیمی ها، بخشی از محموله های صادراتی خود را که صدورشان به بازارهای مقصد به علت شیوع کووید – ۱۹ میسر نیست در بازار داخل عرضه می کنند، که می تواند به رونق بازار کمک کند و سبب شود تا بازار به تعادل برسد.

در عین حال دو علت دیگر را می توان از ادله جانبی افزایش حجم معاملات در این هفته دانست،نخست گریدهایی که برای تولید محصولات محافظتی نظیر ماسک، عینک، گارد صورت، گان، البسه بیمارستانی و … به کار می روند، همچنان به دلیل تقاضای بالای کشور به این اقلام فروش خوبی داشتند. به نظر می رسد تا اطلاع ثانوی، این گریدها فروش مناسبی داشته باشند و حتا رقابت هایی خوبی هم برای به دست آوردن محموله های آنها شکل بگیرد. در نتیجه ادامه شیوع کرونا و نیازهای بیمارستانی بازار برخی گریدها را گرم نگه داشته است و این یکی دیگر از عوامل رشد حجم معاملات این هفته بود.

دلیل دومی دیگری که کمک کرد تا معاملات به حجم مناسبی برسند، در پیش بودن فصل گرماست. به این معنا که صد در صد عرضه های PET بطری به فروش رفت و انتظار می رود این روند فعلا ادامه داشته باشد. حتا در برخی گریدهای PET بطری تا ۱۸ درصد رقابت نسبت به قیمت پایه را نیزدر رقابت های این هفته شاهد بودیم. در پیش بودن ماه رمضان، و افزایش مصرف PET بطری و بسته بندی ها در این ماه، از دیگر ادله فروش صد درصدی این گروه کالایی بود.

با همه این تقاسیر آیا می توان گفت که بازار از رکود خارج شده است؟ با توجه به شرایط پیش رو، از جمله اینکه نمی دانیم که کرونا شرایط تعطیلات را به کدام سو خواهد کشید، فعلا نمی توان با قطعیت از خروج از رکود و یا اصلاح بازار سخن گفت. برای این مهم تنها زمان تعیین کننده است و اگر دست کم سه هفته متوالی با افزایش حجم معاملات یا حفظ آن در رقمی در حدود ۷۰ هزارتن مواجه باشیم، به احتمال زیاد می توانیم بگویم که فعلا از این پیچ رکودی در بازار پلیمرها گذر کرده ایم، تازه مشروط بر اینکه کالاهایی مانند PET بطری با توجه به افزایش تقاضای فصلی، سبب ورود دوباره سفته بازان و دلالان به بازار پلیمرها نشده باشد. به عبارت دیگر، شاهد رقابت های کاذب نباشیم.

قیمت های پایه؛ عامل دیگری برای تعیین وضعیت آتی بازار پلیمرها

یک عامل تعیین کننده دیگر در حفظ یا عدم حفظ حجم معاملات وضعیت قیمت های پایه است. با وجود توافق اوپک پلاس به نظر نمی رسد که کاهش ۹.۷ میلیون بشکه ای تولید نفت، به این بازار کمکی کرده باشد و بعد از اینکه جو روانی ناشی از این تصمیم و توافق، فروکش کرد دوباره شاهد روند نزولی قیمت نفت هستیم. چرا که تقاضا به علت قرنطینه بخش عمده ای از جهان مولد فعلا بسیار پایین است. قرنطینه باعث شده است تا میزان حمل و نقل شخصی و عمومی به پایین ترین سطح خود در بسیاری از کشورها برسد، همچنین شرکت ها و ایرلاین های هواپیمایی نیز با توجه به بسته شدن بسیاری از مرزها و لغو سفر بسیاری از مسافران، عملا زمین گیر شده اند و سوخت ناچیزی مصرف می کنند. از سوی دیگر، مردم به دلیل شیوع کرونا، تنها به خریدهای با اولویت می پردازند و این موضوع سبب کاهش جدی در بخش صنایع  پایین دستی و محصولات صنایع تکمیلی شده است. این به مفهوم کاهش فروش بسیاری از کالاهای غیرضروری است که سبب می شود که بحران کاهش تقاضا در این صنایع نیز به وجود آید. همه اینها سبب شده است تا با بزرگترین و بیشترین مازاد تولید نفت و فرآورده های نفتی که در صنایع پتروشیمی و پایین دستی کاربرد دارند، مواجه باشیم و ازهمین رو تا این مازاد تولید به کلی ازبازار جمع نشود، قیمت نفت کاهشی خواهد بود. به  نظر می رسد، باید ده میلیون بشکه دیگر از تولید نفت جهانی کاسته شود، تا شاهد جان گرفتن دوباره بازار نفت و تثبت قیمت ها باشیم و الا به زودی نفت تا کانال ده دلاری هم عقب نشینی خواهد کرد.

با در نظر گرفتن وضعیت بازار نفت و در نتیجه بازار خوراک پتروشیمی ها، به نظر می رسد قیمت های جهانی پلیمرها، همچنان روند کاهشی داشته باشد. هر چند در لحظه تنظیم این گزارش میانگین قیمت دلار نیمایی دوباره رو به افزایش گذارده است، اما بعید به نظر می رسد که افزایش قیمت دلار نیمایی بتواند میزان کاهش قیمت های جهانی را پوشش دهد. در واقع به نظر می رسد که کاهش قیمت جهانی پلیمرها، بیشتر از آن چیزی باشد که افزایش یکی دو درصدی قیمت دلار نیمایی هم بتواند جلوی کاهش قیمت های پایه را بگیرد، هر چند حتما  از شدت ریزش قیمت ها خواهد کاست. این موضوع، در روز یکشنبه سی و یک فروردین ماه ۹۹ روشن خواهد شد. اگر قیمتها همچنان روندی کاهشی داشته باشند، احتمال اینکه معامله گران بورس کالای ایران همچنان به خرید ادامه دهند، بالاست. هر چند نمی توان پیش بینی کرد که اگر قیمت ها چندان هم کاهشی نباشد، چه وضعیتی در حجم معاملات رخ خواهد داد؟ چرا که بسیاری از معامله گران در صورتی افزایشی بودن قیمت ها، ممکن است با این تفسیر که خرید در این هفته ارزانتر از خرید در هفته های آتی است، دست به خرید بزنند! لذا پیش بینی روند آتی خرید و فروش پلیمرها تنها با فاکتور قیمت تقریبا غیرممکن است. اما در مجموع افق پیش رو، بیشتر به احتمال کاهش قیمت ها نزدیک است تا افزایش آنها، هر چند با توجه به کم شدن حاشیه سود پلیمرها و نزدیک شدن به کف قیمتی پلیمرها در بازارهای جهانی به نظر نمی رسد که با کاهش های شدید قیمت پلیمرها در هفته پیش رو مواجه باشیم، نظیر اتفاقی که در سه هفته گذشته افتاده است. لااقل به نظر می رسد که کاهش قیمتی اگر در هفته آتی برای پلیمرها در بازارهای جهانی هم رخ دهد، به علت نزدیک شدن به حاشیه سود صفر، به اندازه هفته های گذشته نخواهد بود.

در این هفته گروه های کالایی که معاملاتی بالاتر از ۹۰ درصد داشتند در ادامه لیست شده اند:

• پلی پروپیلن نساجی ۹۵ درصد
• پلی پروپیلن شیمیایی ۹۳ درصد
• پی وی سی ۱۰۰ درصد
• پلی اتیلن ترفتالات ۱۰۰ درصد
• پلی اتیلن سنگین فیلم ۱۰۰ درصد
• پلی اتیلن سنگین بادی ۱۰۰ درصد