لزوم بازنگری در سیاست های صنعت بازیافت ضایعات پلاستیکی

به گزارش گروه ترجمه صنایع پلاستیک، همه ما می دانیم که پرتاب کردن زباله ها و ضایعات خود در اقیانوس یا مکان های طبیعی دیگر کاری اشتباه است و آسیب چنین اقدام خارج از فرهنگی مبرهن است، اما ممکن است تعجب کنید که بدانید برخی زباله‌های پلاستیکی موجب آلودگی محیط زست، سفره های آبی زیر زمینی و اقیانوس ها می شوند، بخشی هستند که ما پیش از این فکر می کردیم وارد چرخه بازیافت و بازاستفاده شده اند!!!  همین مساله لزوم بازنگری در سیاست های صنعت بازیافت ضایعات پلاستیکی را مورد تاکید قرار می دهد.

مطالعه ای که یک سازمان مردم نهاد استرالیایی منتشر کرده است، بررسی می کند که چگونه تجارت جهانی زباله های پلاستیکی منجر به آلودگی زیست بوم و اقیانوس ها می شود.

در این مطالعه آمده است، ضمن بررسی ها ما متوجه شدیم که ضایعات پلاستیکی معمولا به محیط زیست کشوری که به آن ارسال می شوند نشت می کند. بیشتر پلاستیک هایی که به طبیعت کشورهای مقصد ضایعات نشبت می کنند، پلاستیک هایی  هستند که برای بازیافت ارزش کمی دارند، مانند درب ها بطری ها و ظروف فوم پلی استایرن! این قبیل ضایعات بیشترین نقش را در آلودن محیط زیست ایجاد می کنند. لذا می توان نتیجه گرفت، که بازیافت کنندگان علاقه چندانی به بازیافت ضایعاتی که ارزش افزوده زیادی برای آنها تولید نمی کنند، ندارند و همین مساله ممکن است باعث رها شدن این ضایعات در طبیعت به صورت عمده شود.

در همین راستا، صادرات زباله های پلاستیکی طبقه بندی نشده از استرالیا در حال حذف شدن است – و این به رفع مشکل کمک می کند. اما راه درازی در پیش است تا پلاستیک ما به گونه ای بازیافت شود که به طبیعت آسیبی نرساند.

پلاستیک های خود را بشناسید

زباله های پلاستیکی جمع آوری شده برای بازیافت اغلب برای پردازش مجدد در آسیا فروخته می شود. در آنجا، پلاستیک ها مرتب می شوند، شسته می شوند، خرد می شوند، ذوب می شوند و به پوسته یا گرانول تبدیل می شوند. و به این ترتیب می توان این مواد بازیافتی پلیمری را جهت تولید محصولات جدید به تولیدکنندگان و فرآیندکاران پلاستیک فروخت.

مطالعات نشان می دهد، بازار جهانی پلاستیک های بازیافتی تحت سلطه دو نوع پلاستیک عمده است:

پلی اتیلن ترفتالات (PET) که در سال ۲۰۲۰، بیش از ۵۵ درصد از بازار پلاستیک های قابل بازیافت را تشکیل می داد. از PET در تولید انواع بطری های نوشیدنی و ظروف غذای آماده یکبارمصرف استفاده می شود و روی بسته بندی آن علامت “۱” وجود دارد. این نوع پلاستیک، یکی از مخربترین نوع انواع پلاستیک ها برای طبیعت است. از نظر اقتصادی هم بازیافت آنها، صرفه اقتصادی دارد، و همین موضوع سبب می شود که بیش از نیمی از صنعت بازیافت پلاستیک ها به این نوع تعلق داشته باشد.

دومین گروه که بیشترین میزان بازیافت به آنها تعلق دارد، پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE) است ، که حدود ۳۳ درصد از بازار پلاستیک های قابل بازیافت را شامل می شود. HDPE برای تولید لوله‌ها و بسته‌بندی‌هایی مانند بطری‌های شیر و شامپو استفاده می‌شود و با علامت ۲ مشخص می‌شود.

دو نوع پلاستیکی که هر کدام ۴ درصد از بازار را به خود اختصاص داده اند، عبارتند از:

پلی پروپیلن با عدد اختصاری “۵” که در ظروف برای ماست و اسپری استفاده می شود

پلی اتیلن کم چگالی  که با عدد ۴ شناخته می شود،  که در تولید انواع فیلم های پلاستیکی و صنعت بسته بندی استفاده می شود.

انواع پلاستیک های باقی مانده شامل پلی وینیل کلراید (با عدد ۳ مشخص می شود )، پلی استایرن ( با عدد ۶)، سایر پلاستیک های مخلوط (۷)، پلاستیک های بدون علامت و “کامپوزیت ها” هستند. بسته بندی پلاستیکی کامپوزیت از مواد مختلفی ساخته می شود که به راحتی جدا نمی شوند، مانند ظروف شیر با طول عمر بالا با لایه های فویل، پلاستیک و کاغذ.این گروه نهایی از پلاستیک ها به طور کلی به عنوان یک ماده خام در تولید مورد توجه قرار نمی گیرند، بنابراین ارزش کمی برای بازیافت ها دارند و اصولا برای بازیافت گزینه های پر دردسری هستند.

جابجایی جزر و مد پلاستیکی از کی آغاز شد؟ 

چین واردات زباله های پلاستیکی را در ژانویه ۲۰۱۸ (ابتدای سال ۲۰۱۸ میلادی ممنوع کرد تا از دریافت پلاستیک های کم ارزش جلوگیری کند و صنعت بازیافت داخلی را تحریک کند.تا آن زمان بیشتر ضایعات پلاستیک جهان راهی چین می شد و بسیاری از کشورهای جهان اولی به همین دلیل نیاز جندانی به بازیافت ضایعات خود نمی دیدند.

پس از این ممنوعیت ها، تجارت جهانی زباله های پلاستیکی به سمت کشورهای آسیای جنوب شرقی مانند ویتنام، تایلند، مالزی و اندونزی تغییر جهت یافت. بزرگترین صادرکنندگان زباله پلاستیکی در سنوات ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ اروپا، ژاپن و ایالات متحده بودند. استرالیا هم عمدتا ضایعات پلاستیکی خود را  به مالزی و اندونزی صادر می کرد.

ممنوعیت صادرات زباله استرالیا اخیرا به قانون تبدیل شده است. از ژوئیه امسال، فقط پلاستیک های طبقه بندی شده به انواع تک رزین می توانند صادر شوند. در قانون جدید ضایعات  وزباله های پلاستیکی مخلوط نمی توانند، صادر گردند. از ژوئیه سال آینده، پلاستیک ها باید دسته بندی، تمیز و به پولک تبدیل شوند تا صادر شوند.

این ممکن است به حل مشکل آلودگی های دریایی تبدیل شدن به مواد بازیافتی کمک کند. اما این امر مستلزم افزایش قابل توجه ظرفیت بازیافت پلاستیک استرالیا است.

چیزی که ما پیدا کردیم
بودجه مطالعه ما توسط وزارت کشاورزی، آب و محیط زیست فدرال تامین شد. این مطالعه نسبتا مبسوط شامل مصاحبه هایی با کارشناسان تجاری، مشاوران، دانشگاهیان، سازمان های غیردولتی و زنجیره تامین بازیافت کنندگان (در استرالیا، هند، اندونزی، ژاپن، مالزی، ویتنام و تایلند) و بررسی گسترده تحقیقات موجود بود.

ما متوجه شدیم که وقتی صحبت از تجارت بین‌المللی پلاستیک می‌شود، پلاستیک‌ها اغلب در کشور مقصد و یا در حین ترانزیت به محیط‌ زیست نشت می‌کنند تا در کشور مبدا . پلاستیک های کم ارزش یا “باقیمانده” – آنهایی که پس از بازیافت پلاستیک با ارزش تر برای بازیافت باقی می مانند – به احتمال زیاد به عنوان آلودگی به پایان می رسند. پس چگونه این اتفاق می افتد؟

در آسیای جنوب شرقی، اغلب فقط بازیافت های ثبت شده مجاز به واردات زباله های پلاستیکی هستند. اما به دلیل حجم زیاد، بازیافت‌کنندگان ثبت‌شده معمولا زباله های پلاستیکی را به پردازنده‌های غیررسمی می‌فروشند.

مصاحبه شوندگان گفتند زمانی که انواع پلاستیک کم ارزش در نظر گرفته می شد، پردازنده های غیررسمی اغلب آنها را در محل های دفن زباله کنترل نشده یا در آبراه ها می ریزند. حتا بسیاری به ما گفتند، بازیافت کنندگان غیر رسم گاهی اوقات زباله های پلاستیکی که ارز افزوده کمی از بازیافت آنها حاصل می شود را می سوزانند و به این ترتیب به تولید گازهای گلخانه ای دامن می زنند سوزانده می شود.

بخش عمده ای از مصاحبه‌شوندگان همچنین می‌گویند که وقتی تجهیزات پردازش غیررسمی پلاستیک‌ها را می‌شویند، قطعات کوچک به فاضلاب می‌روند که مستقیماً به آبراه‌ها و در نهایت به اقیانوس می رسند و در قالب قطعات پلاستیکی و یا حتا میکروپلاستیک ها – ریز پلاستیک ها – وارد این منابع شده و حتا به زنجیره غذایی  انسان از طریق آبزیان راه پیدا می کنند.

در بخش دیگری ا این مطالعه ، مصاحبه شوندگان ما در کشورهای آسیای جنوب شرقی به اتفاق اعتقاد داشتند، که عدم مدیریت زباله های خانگی آنها منبع بزرگتری برای آلودگی اقیانوس ها نسبت به آلودگی ناشی از تجارت جهانی زباله های پلاستیکی برای بازیافت است. موضوعی که جای تاسف بسیاری دارد.

توجه داشته باشید، در کشورهای مبدا هم پلاستیک ها می توانند به محیط زیست نشت کنند. برای نمونه پلاستیک‌هایی که در خارج از منزل انباشته می‌شوند می‌توانند به محیط زیست پیرامونی آسیب بزنند، از جمله می توانند به سفره های زیر زمینی آب، آسیب های جبران ناپذیری وارد نمایند.

شکست بازار مواد بازیافتی

قیمت بسیاری از پلاستیک‌های بازیافتی در سال‌های اخیر به دلیل عرضه بیش از حد، محدودیت‌های واردات و کاهش قیمت نفت سقوط کرده است (تقویت‌شده توسط همه‌گیری COVID-19). با این حال، محموله های تمیز PET و HDPE بازیافتی هنوز مورد تقاضا هستند.

در استرالیا، تأسیسات بازیابی مواد در حال حاضر PET و HDPE را در دسته های جداگانه دسته بندی می کنند. اما آلاینده‌های کوچک سایر مواد (مانند درپوش و برچسب‌های پلاستیکی) باقی می‌مانند و بازیافت را برای محصولات جدید با کیفیت بالا دشوارتر می‌کنند.

قبل از کاهش قیمت بسیاری از پلاستیک‌های بازیافتی، استرالیا همه انواع رزین‌های دیگر را با هم به‌عنوان «پلاستیک‌های مخلوط» دسته بندی و معامله کرد. اما قیمت پلاستیک‌های مخلوط به صفر رسیده است و اکنون عمدتا در استرالیا ذخیره یا دفن می‌شوند.

با این حال، چندین تأسیسات استرالیایی در حال سرمایه‌گذاری بر روی فناوری دسته‌بندی پلی پروپیلن هستند تا بتوان آن را برای بازیافت بازیابی کرد.

بطری های شامپو در سوپرمارکت

راهکارهایی برای جلوگیری از آسیب بازیافت به طبیعت و اقیانوس ها: 

کشورهای صادرکننده ضایعات و زباله های پلاستیکی، می توانند با مدیریت بهتر شیوه های تجاری به کاهش ورود و نشت جریان پلاستیک به طبیعت و اقیانوس کمک کنند. این ممکن است شامل موارد زیر باشد:

بهبود جمع آوری و مرتب سازی در کشورهای صادراتی

بررسی پردازش و نظارت مقصد

بررسی محموله های پلاستیکی در صادرات و واردات

بهبود مسوولیت پذیری برای محموله ها

اما این کافی نخواهد بود پیچیدگی های موجود در تجارت جهانی بازیافت به این معنی است که ما باید در طراحی بسته بندی تجدید نظر کنیم. این بدان معناست که از پلاستیک و کامپوزیت های کم ارزش کمتر استفاده کنید، یا بهتر است بگوییم برای مثال، بسته بندی های پلاستیکی یکبار مصرف با گزینه های قابل استفاده مجدد جایگزین کنیم.

نویسندگان مایلند از مشارکت های تحقیقاتی مشاوران زباله آسیا و اقیانوسیه (APWC) – دکتر آماردیپ واندر، جک ویلان و آن پرنس، و همچنین فیل منرز در CIE قدردانی کنند.

توضیح تصویر نوشتار: این تصویر مهمترین مسیرهای تجارت جهانی زباله های پلاستیکی را نشان می دهد.