کاهش تقاضای واقعی تولید؛ نتیجه ادامه روند صعودی قیمت پلیمرها!

به گزارش صنایع پلاستیک، بازار آزاد پلیمرها در روزهای اخیر دشواری‌های جدیدی را تجربه می‌کند که شاید از سال ۹۷ تاکنون بی سابقه بوده است. قیمت‌ها به بالاترین میزان خود در تاریخ بازار پلیمر‌ها افزایش یافت که نگرانی‌های خاص خود را به همراه دارد، این در حالی است که بازارهای کالایی عموما نسبت به رکوردشکنی‌های قیمتی بدبین هستند و هر رکورد قدرتمندی به معنی احتمال تغییر فاز در این بازارها خواهد بود، رخدادی که هم اکنون با اندکی تعدیل از پتانسیل عملیاتی شدن برخوردار است.

هنوز نمی‌توان درخصوص افت قیمت‌ها اظهار نظر قاطعی داشت اما در شرایطی که روند افزایشی دلار نیمایی را شاهد هستیم شاید خوش‌بینی به کاهش نرخ چندان جذاب نباشد این در حالی است که بهای نفت خام به‌عنوان مهم‌ترین محرک روانی و فنی در بازار پتروشیمیایی‌ها وارد یک فاز نزولی شده است. این روند کاهشی قیمت نفت، از یکسو باعث می شود عمده قیمت خوراکهای پتروشیمی با کاهش رو به رو شوند، و از سوی دیگر فضای روانی را برای کاهش قیمت ها فراهم می آورد. با این وجود، قیمت های اعلامی امروز شنبه، بیست و دوم شهریورماه ۱۳۹۹ از بازارهای جهانی نشانه چندان مهمی از کاهش قیمت پلیمرها در سطح جهانی به دست نمی دهد، هر چند که آهنگ رشد قیمت آنها به مراتب کندتر شده است.

روزهای به شدت عجیبی را تجربه می‌کنیم، آن هم در وضعیتی که قیمت مواد اولیه بعضا به قدری افزایش یافته که تولید جذابیت پیشین خود را از دست داده است؛ تا جایی که کاهش حجم واقعی تقاضا در روزهای اخیر را دربرداشته و اولین جرقه‌های افت نرخ را می‌توان مشاهده کرد. البته به نظر می رسد که در وضعیتی که روند صعودی بهای دلار آزاد هنوز ادامه داشته، هنوز برای ادعای افت نرخ به زمان بیشتری نیاز داریم. متاسفانه در شرایطی که ما با افت محسوس تقاضای واقعی مواجه هستیم، هنور سفته بازان و دلالان مشغول به کار هستند، و در غیات تولیدکنندگان حقیقی، سهم بزرگتری از کیک سهمیه مواد از بورس کالا بر می دارند.  هر چند، افزایش قابل توجه فعالیت‌های نظارتی در کنار بازبینی سهمیه‌ها، دو سیگنال مهم و مضاعفی است که می توان در آینده شاهد کاهش فعالیت واسطه ها گردند.

گروه‌های کالایی پلیمری در هفته گذشته در بورس کالای ایران شرایط به شدت دوگانه‌ای را تجربه کردند. برخی از گریدها و گروه‌های کالایی جذاب همچون پلی اتیلن ترفتالات و پلی پروپیلن‌ها با رقابت بالای ۲۰ درصدی همراه شدند، آن هم در شرایطی که پلی پروپیلن‌های فیلم که به نام “بایو‌پ‌پ” معروف هستند رشد قیمت‌های بالای ۵۰ درصدی را تجربه کردند.

این رشد نرخ مدت‌هاست که در بورس کالا خودنمایی می‌کند و توجه چندانی به مدیریت این بازار صورت نگرفته است. این گروه کالایی در بسته بندی مواد غذایی کاربرد دارد. به طور کلی گروه های کالایی که در صنعت بسته بندی کاربرد دارند، هم اکنون در بورس کالا از بیشترین میزان رقابت برخوردار هستند، انواع پلی پروپیلن، PET و … در این هفته های بسیار گران پلیمرها، حتا گاها بیش از ۵۰ درصد رقابت را تجربه کرده اند.

در کنار این رشد قیمت‌ها، ناشی از افزایش رقابت ها، بخش بزرگتری از گروه‌های کالایی پلیمری با آرامش نسبی معاملات همراه بودند و رقابت برای خرید در این حوزه‌های معاملاتی محدود بود. پلی‌اتیلن‌ها را می‌توان گریدهای رایج این بازار محسوب کرد که از رقابت برای خرید محدودی برخوردار بودند؛ این در حالی است که خوشبختانه بازارهای کالایی به شدت ملتهب و دچار بحرانی همچون پی وی سی مدتی است، وارد فاز آرامش شده اند و با تدابیری که در نظر گرفته شده است، حتا کاهش حجم عرضه و افزایش قیمت به صورت توامان در این گروه کالایی در هفته گذشته نتوانست دوباره عوامل التهاب را فعال نماید.

فرمول دفتر توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی، دو فاکتور یا عامل اصلی دارد. نخست قیمت دلار نیمایی است. قیمت دلار نیمایی امروز به نسبت هفته گذشته به شدت کاهش یافته است. امروز ۲۲ شهریورماه قیمت میانگین خرید و فروش دلار نیمایی به ۲.۳۱۶ ریال رسید که نسبت به یکشنبه گذشته که آخرین روز اعلام قیمت های پایه بود، کاهشی بیش از ۸۵ درصدی را ثبت نمود. از سوی دیگر، میانگین قیمت های جهانی هم فاکتور دومی است که در فرمول کشف قیمت پایه پلیمرها به کار می رود.  در این هفته این عامل همچنان صعودیست، اما از آهنگ رشد قیمت های جهانی به شکل قابل توجهی به ویژه در برخی گریدها مثل انواع پلی پروپیلن کاسته شده است. در برخی دیگر از گریدها هم که عمدتا گریدهای خانواده پلی اتیلن هستند، بازارهای جهانی ثبات قیمت را تجربه کردند، هر چند برخی از گریدهای پلی اتیلن سنگین به ویژه روندی افزایشی داشتند. در مورد گروه پلی اتیلن ها، باید گفت بر خلاف سه بازار شرق، جنوب و جنوب شرقی آسیا، بازار خاورمیانه رفتار دیگری در پیش گرفته است و اعداد به دست آمده خبر از رشد دو رقمی قیمت به ویژه در گروه پلی اتیلن های سبک و سبک خطی خبر می دهند. تنها گریدی که هفته گذشته در بازارهای جهانی با کاهش قیمت رو به رو بوده است، پلی استایرن معمولی بوده است که آنهم در حدود یک دلار در هر تن کاهش قیمت را به ثبت رسانده است.

به هر حال، فردا دو راه برای دفتر توسعه صنایع پایین دستی و دو سناریوی قیمتی را متصور هستیم، یکی آنکه مطابق فرمول خود عمل کند که در اینصورت بازهم با رشد قیمت پلیمرها به صورت دسته جمعی رو به رو خواهیم بود، که قطعا نمی تواند کمکی به وضعیت بحران زده بازار از نظر قیمتی بکند و تقاضای موثر بازار را بیش از این خواهد کاست و یا اینکه این دفتر با مصلحت نگری، روش دیگر – ولو موقت – را در پیش بگیرد، تا قیمت ها از این ارقام سرسام آور تاریخی که تولید را فاقد وجاهت و ارزش نموده است، بالاتر نروند تا در هفته آتی کاهش قیمت نفت اثر محسوس تری بر قیمت های جهانی بگذارد و آنها را وارد نزولی نماید، بلکه به این شکل بتوان دوباره توجیه اقتصادی و انگیزه را به تولیدکنندگان بازگرداند؟

هر چند که در تحلیل نهایی ما معتقدیم هستیم، قیمت دلار نیمایی یا هر دلار دیگری نمی بایست مبنایی برای قیمتگذاری محصولات پتروشیمی قرار گیرد. چرا که تمام خوراک پتروشیمی های ما در داخل و با قیمت بسیار ارزان تهیه می شود، و عمده تجهیزات و ملزومات تولید پلیمرها و محصولات شیمیایی نیز بومی سازی شده است، لذا ارتباط دادن قیمت پلیمرها به قیمت های جهانی بیش از تاسی گرفتن آنها از روند قیمت های جهانی، آن هم با عاملی به شدت نوسانی یعنی دلار توجیه منطقی ندارد، و اگر بازارامروز درگیر رکود و انتطارات تورمی است، تنها علت آن به پیوند زدن قیمت پایه پلمرها با قیمت دلارست. به نظر نمی رسد که بازار به لحاظ روانی آمادگی افزایش قیمت بیشتر از این را داشته باشد، و این موضوع در نحوه خرید فعالان صنعت پلیمر منعکس می گردد.