افزایش حجم معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالا در کنار تکانه‌های مهمی از رشد قیمت‌ها در بورس و بازار امیدواری به بهبود تقاضا و تقویت حجم تولید در صنایع تکمیلی را مطرح کرده است، ولی شواهد موجود هنوز از خروج بازار از رکود گواهی نمی‌دهد.
به گزارش صنایع پلاستیک، رشد قیمت دلار نیمایی هم اگرچه سیگنالی برای رشد قیمت‌هاست، ولی در ضعف تقاضا تنها احتمال رکود تورمی را تقویت خواهد کرد. نگاهی به رخدادهای پیدا و پنهان بازار نشان می‌دهد که اوضاع حداقل به سمت وخامت بازار حرکت نمی‌کند، اما هنوز زمان اعلام خروج از رکود نه تنها فرانرسیده است بلکه اغلب نگرانی‌های پیشین به قوت خود باقی هستند.
شد مجدد شاخص قیمت پلیمرهای «دنیای اقتصاد» با اهرم دلار نیمایی
«شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد» در هفته گذشته توانست رشد ۰۸/ ۱ درصدی را تجربه کند که این رشد بالاترین افزایش ۶ هفته اخیر بود، یعنی بزرگ‌ترین رشد این شاخص قیمت از هفته منتهی به ۹ خرداد تاکنون.
از سوی دیگر این شاخص قیمتی در هفته گذشته به بیش از ۱۱ هزار و ۷۷ تومان رسید که بالاترین شاخص قیمتی ثبت شده از هفته منتهی به ۱۷ خردادماه تاکنون بود. به‌صورت دقیق‌تر کلیت بازار پلیمرها در هفته جاری در بالاترین رقم در ۵ هفته اخیر قرار دارد. این داده به دلیل رشد قیمت دلار نیمایی برای متوسط هفتگی آن بود یعنی با رشد دلار نیمایی قیمت‌های پایه در بورس کالا برای بخش بزرگی از محصولات پلیمری افزایش نرخ داشت و در کنار چند رقابت محدود، شاهد رشد شاخص قیمت پایه پلیمرها در بورس کالا بودیم.
این سیگنال به اندازه کافی از روند افزایش نرخ در بازار آزاد حمایت می‌کند آن هم در شرایطی که هیچ راه دیگری برای بازار جز خرید از بورس کالا وجود ندارد و همین شرایط قیمت تمام شده را در بازار داخلی افزایش داده و در نهایت بازار را با یک مسیر افزایشی غیرقابل بازگشت روبه‌رو کرده است.
تا زمانی که دلار نیمایی درحال افزایش است نمی‌توان راهی جز مسیر افزایشی برای بازار داخلی در نظر داشت مگر آنکه قیمت‌های جهانی افتی بیش از رشد قیمت دلار نیمایی داشته باشد یا شرکت‌های عرضه‌کننده به سمت کاهش قیمت‌های پیشنهادی خود در بورس حرکت کرده و برای منطقی‌تر شدن بازار، خودشان پیش‌قدم شوند. البته با توجه به تجربه سال‌های گذشته چندان هم نمی‌توان به این شرایط کلی خوش‌بین بود.
البته ترسیم دورنمای «شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد» یا همان جریان عمومی نرخ در بازار پلیمرهای بورس کالا و همچنین بازار داخلی به هیچ عنوان مطلب ساده‌ای نیست آن هم در شرایطی که قیمت‌های پایه همیشه با یک فاز تردید مورد پیش‌داوری قرار می‌گیرد و تا زمان اعلام رسمی نرخ‌های پایه نمی‌توان اظهارنظر قاطعی داشت.
با توجه به این شرایط باز هم احتمال رشد قیمت‌های پایه را می‌توان ارائه کرد. آخرین قیمت دلار نیمایی برای متوسط هفتگی آن که در نرخ‌های پایه در بورس کالا مورد محاسبه قرار گرفته است ۱۱ هزار و ۳۳۵ تومان بود. این در حالی است که هم‌اکنون پایین‌ترین نرخ دلار نیمایی ۱۱ هزار و ۵۳۷ تومان است و برای معاملات روزانه هم کمترین نرخ ۱۱ هزار و ۵۸۶ تومان درج شده است. اگرچه باز هم باید گفت که نمی‌توان اظهارنظر قاطع داشت، ولی احتمال افزایش قیمت دلار نیمایی برای نرخ‌های پایه هفته جاری وجود دارد. این سیگنال افزایشی را باید جدی گرفت یعنی از هم‌اکنون بازار با یک تکانه صعودی روبه‌رو شده است.
نکته دیگر را باید در نمودار نوسان قیمت دلار نیمایی در نرخ‌های پایه و همچنین نوسان «شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد» جست‌وجو کرد. همان‌گونه که در نمودار مشخص است قیمت دلار نیمایی از شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد بالاتر معامله شده و به مرور زمان گویی این فاصله قیمتی درحال افزایش است.
این نکته به معنی افزایش شاخص قیمت پلیمرها همراه با رشد قیمت دلار است یعنی به مرور زمان اهمیت نرخ‌های جهانی در تعیین قیمت‌های بازار داخلی تضعیف خواهد شد و دلار است که برای بازار تعیین تکلیف می‌کند. در گذشته این رخداد مهم هشدار داده شد و به مرور زمان اهمیت این هشدار آن هم در شرایط سخت فعلی شفاف‌تر می‌شود. این مطلب به این معنی است که با افزایش قیمت دلار نیمایی، اهمیت عرضه و تقاضا در کشف نرخ تقلیل یافته و بازار ناخودآگاه با یک نرخ دستوری با افزایش قیمت روبه‌رو می‌شود.
شاید بتوان به کمک رشد حجم معاملات اندکی از اهمیت این شرایط کاست، ولی اگر برای هفته جاری باز هم حجم معاملات کاهش یابد و بازار با رکودی خشن‌تر همراه شود، این وضعیت نگران‌کننده است. البته این هشدار را بارها عنوان کردیم، ولی تاکنون و به‌صورت عملیاتی توجهی به این مطالب را شاهد نیستیم، اما هزینه اصلی آن را واحدهای تولیدی در صنایع تکمیلی می‌پردازند.
البته در هفته گذشته رشد قیمت دلار نیمایی بالاتر از رشد «شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد» بوده است، یعنی هم قیمت‌های جهانی میل به کاهش نرخ داشته و هم رقابت چندانی برای خرید را شاهد نبودیم. البته تکانه‌های جدیدی در بازارهای جهانی محصولات پتروشیمی ثبت شده است آن هم در شرایطی که با رشد بهای نفت‌خام، نفتا به‌عنوان مهم‌ترین خوراک مایع صنایع پتروشیمی در جهان هم با رشد قیمت همراه شده که می‌تواند محرک جدیدی برای نوسان قیمت محصولات پتروشیمی یا سایر مواد اولیه در این صنعت به‌شمار رود.
در مورد زمان اثرگذاری این داده هم نمی‌توان اظهارنظر قاطعی داشت، ولی در هر حال اثر خود را روی بازار بر جا می‌گذارد. از هم‌اکنون باید احتمال رشد قیمت محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی را مطرح کرد، ولی برای هر گروه کالایی زمان اثرگذاری متفاوتی خواهد داشت. این احتمال وجود دارد که حجم تقاضا برای محصولات نهایی در صنعت پتروشیمی اندکی افزایش یافته که می‌تواند باز هم از قیمت‌ها در بازار محصولات پتروشیمی در جهان حمایت کند. با توجه به این موارد احتمال رشد قیمت‌ها در بازار محصولات پتروشیمی در جهان و همچنین افزایش «شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد» برای هفته جاری وجود دارد.
رشد حجم معاملات پلیمرها و امیدی شکننده به بهبود
هفته گذشته قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی در بورس کالا با افزایش نرخ اعلام شد آن هم در شرایطی که هفته قبل از آن شاهد اعلام نرخ نبودیم. این وضعیت موجب شد تا تکانه قیمتی جدیدی برای بازار به ثبت برسد یعنی افزایش قیمت دلار نیمایی اندکی بیش از حد متوسط هفتگی آن بود. همین داده ناخودآگاه جذابیت خرید را افزایش داد آن هم در شرایطی که بازارهای کالایی عادت کرده‌اند در شرایط رشد نرخ حجم خرید خود را افزایش دهند. این وضعیت شاید مهم‌ترین محرک روانی برای افزایش جذابیت خرید باشد، آن‌هم در شرایطی که احتمال رشد بیشتر قیمت‌های پایه برای هفته‌های بعد وجود داشته است.
در هفته گذشته حجم معاملات پلیمرها در بورس کالا با ۲۵ درصد رشد همراه شد و این حجم به بیش از ۵۰ هزار و ۱۴۰ تن رسید که بالاترین رقم معامله شده در بورس کالا در ۶ هفته اخیر است. این وضعیت در شرایطی به ثبت رسید که حجم عرضه‌ها با ۲۵/ ۴ درصد رشد به بیش از ۸۹ هزار و ۳۰۰ تن رسید که بالاترین رقم عرضه ثبت شده از هفته منتهی به ۲۴ اسفندماه سال گذشته تاکنون بوده است. البته حجم واقعی عرضه در هفته گذشته احتمالا بالاتر بوده، زیرا شاهد رشد حجم معاملات نقدی – مچینگ در بورس کالا بودیم. این شرایط یعنی موجودی انبارهای واحدهای پتروشیمی به‌صورت کلی افزایش یافته است و پتانسیل رشد عرضه را فراهم کرده که نشان می‌دهد اوضاع برای واحدهای بزرگ بالادستی هم چندان جذاب نیست. شاید این واحدها ترغیب شوند که برای افزایش حجم فروش و کاهش موجودی انبارهای خود اعمال تخفیف در بورس کالا را جدی‌تر ارزیابی کنند.
همچنین در هفته گذشته حجم تقاضا ۵/ ۲۵ درصد رشد کرد یعنی همگام با رشد تقاضا، حجم معاملات نیز تقویت شد و این داده به معنی آن است که این میزان تقاضا به‌صورت واقعی برای خرید بسیج شده بودند، اگرچه باز هم میزان رقابت برای خرید در هفته گذشته بیش از هفته قبل از آن بود که یک سیگنال مثبت به شمار می‌رود. همچنین در هفته قبل نسبت تقاضا به عرضه‌ها ۸/ ۰ برابر بود، یعنی در برابر هر تن عرضه ۸/ ۰ تن تقاضا در بورس کالا درج شد که به نسبت هفته قبل از آن اندکی بهبود یافته، ولی این رقم تا زمانی که کمتر از یک باشد نمی‌توان از بهبود واقعی بازار سخن گفت. از سوی دیگر در هفته قبل ۷/ ۵۶ درصد از عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفته که به نسبت هفته قبل از آن تقویت شده است.
نگاهی به آمارهای فوق نشان می‌دهد اوضاع بازار در هفته گذشته اندکی بهبود یافته است. میزان تقاضا و حجم معاملات، هر دو بیش از ۲۵ درصد رشد کرده و البته عرضه هم افزایش یافته است. به نسبت عرضه‌ها، هم حجم معاملات بهبود یافته و هم تقاضای ثبت شده تقویت شده است. این داده‌ها اگرچه ممکن است به دلیل رشد قیمت‌ها ایجاد شده باشد، ولی در نهایت نشان می‌دهد یک فاز بهبود محدود و شکننده به ثبت رسیده است. اگر این روند کلی یعنی بهبود حجم معاملات ادامه یابد احتمال رونق بیشتر بازار را می‌توان مطرح کرد.
حجم معاملات پلیمرها در بورس کالا در هفته گذشته پس از ۵ هفته، باز هم به بیش از ۵۰ هزار تن رسیده است. سقف معاملات ۵۰ هزار تن در هر هفته را می‌توان حد رکود خشن به‌شمار آورد، یعنی معاملات کمتر از ۵۰ هزار تن در هفته به معنی حضور بازار در یک فاز رکود خشن قلمداد می‌شود که بازار ۵ هفته در این شرایط قرار داشت. البته سقف معاملات ۶۰ هزار تن در هفته هم به معنی رکود نسبی است و بالاتر از این رقم معاملاتی متعادل به‌شمار می‌رود. تعیین این ارقام همگی تقریبی و تجربی است آن هم در شرایطی که متوسط حجم معاملات هفتگی سال گذشته در بورس کالا به‌عنوان بهترین سال در تاریخ بازار پلیمرهای بورس کالا بیش از ۶۲ هزار و ۸۰۰ تن بود. همین ارقام به خوبی نشان می‌دهد که وضعیت کلی بازار چندان هم مساعد نیست و روند کلی معاملات در بورس کالا، از یک مسیر نزولی حکایت دارد.
البته بهبود شکننده اوضاع در هفته گذشته اگرچه یک سیگنال مثبت به‌شمار می‌رود ولی در شرایطی که این روند افزایشی ادامه داشته و از طریق داده‌های مشابه مورد حمایت قرار گیرد می‌تواند به بهبود اوضاع منتهی شود.
یک داده حمایتی برای بازار پتروشیمی
در کنار رشد حجم معاملات در بازار پلیمرها، بازار محصولات شیمیایی بورس کالا هم در هفته گذشته با رشد حجم معاملات روبه‌رو شد که می‌تواند یک داده حمایتی برای بازار پتروشیمی‌ها به‌شمار رود. هفته گذشته حجم معاملات ترکیبات شیمیایی در بورس کالا با رشد ۷/ ۱۰ درصدی روبه‌رو شد و در نهایت ۲۶ هزار و ۸۷۰ تن حجم معاملات این گروه کالایی بود که بالاترین حجم معاملات در ۷ هفته اخیر محسوب می‌شود. در این زمان حجم عرضه‌ها ۹ درصد رشد کرد ولی تقاضا ۵ درصد کاهش یافت. در هفته گذشته ۵۹ درصد از عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفت که بهتر از هفته قبل از آن بوده و از بهبود نسبی اوضاع حکایت دارد.
بهبود گام به گام اوضاع در بازار محصولات شیمیایی واضح‌تر از بازار پلیمرهاست. از هفته منتهی به ۲۳ خردادماه یعنی کف حجم معاملات در ماه‌های اخیر، این بازار در یک روند افزایشی گام به گام حرکت کرده و حجم معاملات در یک مسیر افزایشی قرار داشته است.
اگر برای هفته جاری در این بازار شاهد یک روند صعودی در حجم معاملات باشیم می‌توان گفت که اولین سیگنال مهم و شاید بزرگ از بهبود بازار کلید خورده است و می‌تواند احتمال تقویت حجم تولید در صنایع تکمیلی را مطرح کند. با توجه به ویژگی‌های فنی در بازار محصولات شیمیایی، این داده یعنی افزایش حجم معاملات به‌صورت مستقیم به معنی بهبود در صنایع میان‌دستی و پایین‌دستی پتروشیمی است و می‌تواند بازار پلیمرها را نیز با خود به حرکت درآورد.
البته اگر جریان غالب بازار را از مسیر حجم معاملات رهگیری کنیم ناخودآگاه این احتمال مطرح خواهد شد که حجم معاملات در هفته جاری اندکی کاهش یافته و روند اصلی بهبود حجم داد و ستد برای هفته آینده به ثبت خواهد رسید. این شرایط به این معنی است که بازار خود را برای تغییر شرایط آماده کرده است، به شرطی که بتوان سیگنالهای واقعی از این شرایط را مشاهده کرد که شاید هنوز برای این بهبود اندکی زود باشد. هفته جاری زمان مهمی برای بهبود بازار خواهد بود.
جرقه‌های قیمتی در بازار آزاد
رشد قیمت‌ها در بورس کالا آن‌هم در شرایطی که موجودی انبارها در بازار داخلی پایین است و حتی بیم رشد نرخ بیشتر هم در بورس وجود داشت، محرک‌های کافی برای رشد قیمت‌ها در بازار آزاد بودند تا جایی که در اوایل هفته گذشته تا اواسط آن شاهد جرقه‌های مهمی از رشد نرخ بودیم که البته همگام با رشد قیمت‌ها در بورس کالا به ثبت رسید.
شاید بتوان گفت این رشد نرخ همراه با افزایش تقاضا در بازار آزاد است که یک داده مثبت به شمار می‌رود. البته تا زمانی که تقاضای واقعی در صنایع تکمیلی ایجاد نشود اوضاع کج‌دار و مریز فعلی باز هم ادامه خواهد یافت اما جهت‌گیری قیمتی را احتمالا باید افزایشی در نظر گرفت اما اظهارنظر دقیق‌تر را بازار بعد از اعلام نرخ‌های پایه برای هفته جاری از خود بروز می‌دهد.
این درحالی است که جو روانی در بازار هنوز از خریدهای هیجانی به امید رشد قیمت دلار آزاد برخوردار نیست و رشد احتمالی تقاضا از سوی صنایع تکمیلی مصرف‌کننده واقعی ثبت می‌شود. هنوز بازار آزاد پلیمرها برای سفته‌بازی از پتانسیل‌های بزرگی برخوردار نیست به‌خصوص در شرایطی که احتمال عدم خرید در ضعف نقدینگی هم وجود داشته و البته شاهد عرضه‌های گسترده در بورس کالا هم هستیم. البته روشن‌شدن موتور سفته‌بازی و واسطه‌گری غالبا برای این بازار خوش‌یمن نبوده است و تنها محرکی برای رشد قیمت‌هاست و حتی این رشد نرخ ممکن است به عقب‌نشینی تقاضای واقعی یا موکول کردن خرید به آینده منجر شود.
هنوز بازار برای رشد قیمت‌ها کشش چندانی ندارد ولی در شرایطی که قیمت‌ها در بورس کالا افزایشی باشد راهی جز تمکین نخواهد داشت حتی اگر زمانبر باشد. شاید رشد مجدد بهای نفت‌خام در بازارهای جهانی بتواند به یک محرک روانی برای این بازار بدل شود.
