متاسفانه برخی مسوولان و رسانه ها، فعالان و رسانه های تخصصی را دست کم می گیرند و گهگاه اظهاراتی می کنند یا مطالبی {یا سهوا یا عمدا } به دست می دهند، که سخن نگفتن را دشوار می کند.
امروز در یک گزارش مرتبط با پتروشیمی شازند اراک که در یکی از رسانه ها منتشر شده بود ملاحظه شد، که با فخرفروشی خاصی نوشته شده که امسال ۶۰ درصد محصولات پلیمری مجتمع پتروشیمی شازند در بازار داخل عرضه شده و تنها ۴۰ درصد آن، صرف صادرات است.
در ادامه این گزارش هم به ارقام نجومی سودِ این پتروشیمی برای سهامدارانش پرداخته شد. فعلا از این بخش گزارش مذکور در خواهم گذشت و به عرضه ۶۰ درصدی مواد پلیمری پتروشیمی شازند در بازار داخل خواهم پرداخت. اما پیش از اینکه حتا به این مطلب هم بپردازم مایلم، نکاتی را در مورد پتروشیمی شازند اراک یاد آور شوم:
درست است که اراک، یکی از چند شهر نخست صنعتی ایرانست، اما با توجه به موقعیت جغرافیایی که دارد، محل مناسبی برای تاسیس یک پتروشیمی بوده است؟ به راستی با کدامین منطقی تاسیس پتروشیمی در دشت شازند، یک عمل اقتصادی مقرون به صرفه بوده است؟ اصلا صرفه اقتصادی را رها کنیم. حتما خبر “از بین رفتن سفره های زیرزمینی دشت شازند” را به یاد دارید که چندماه پیش منتشر شد یا تصاویر سیل عصیانگر را که به دروازه های این پتروشیمی رسیده بود؟ واقعا وقتی صنعتی به این میزان نیازمند آبست، که تاسیس آن موجب نابودی محیط زیست منطقه می شود، فارغ از اینکه یک واحد اقتصادی برای توسعه پایدار نیست، یعنی توجیه اقتصادی ندارد از بین بردن منابع طبیعی یک کشور نیست؟ نکته دیگری که به آن مفصل تر اشاره خواهم کرد، دوری این پتروشیمی از مبادی خروجی کشورست که موجب می شود، صادرات محصولات از آن ارزش نداشته باشد یا کمتر بیارزد. این هم نکته دیگری، در این باب که اصولا ساخت این پتروشیمی عملی غیرموجه در اقتصاد و توسعه پایدار و در منافات با منافع محیط زیستی منطقه شازند بوده است. حال با این اشارات کوتاه برسیم به اصل ماجرا؟!!
یکی از مسوولان وقت دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی، در مراسم افتتاحیه سومین دوره نمایشگاه مستربچ و کامپاند تهران، در پاسخ به انتقادِ فرد دیگری که از صادرات بی رویه پتروشیمی ها و عدم توجه آنها به بازار داخل گله داشت، با لحنی خاص و پرمنت گفته بود:«پتروشیمی شازند ۹۰ درصد محصولاتش را در بازار داخل می فروشد.» این سخن و لحن بیان مدتها در گوش من زنگ می زد تا اینکه امروز دوباره دیدم، با فخر فراوان تاکید شده است که پتروشیمی مذکور، ۶۰ درصد موادش را در بازار داخل به فروش می رساند!
واقعا حالا این دوستان انتظار دارند، تولیدکننده صنعت پلاستیک باید قلم به دست گیرد و در ستایش مدیران این پتروشیمی که اینقدر به بازار داخل توجه دارند، از آنها تشکر نماید؟ یا نمی دانم شما فعالان این عرصه را چه در نظر گرفته اید. این قبیل عوام فریبی ها، دیگر جواب نمی دهد. متاسفانه، به هر دلیلی که این مجتمع در آنجا ساخته شده است، دیگر شده است و کاری نمی توان کرد. اما باید بدانید وقتی که رقابت در محصولات پلیمری در بازارهای صادراتی به میزان ۵ دلار در تن هم نیست، در نتیجه صادرات از پتروشیمی که صدها کیلومتر از بنادر کشور فاصله دارد، اصولا نباید در دستور کار مدیران این پتروشیمی باشد. اما چه کنیم که بازار دلار پرنوسان و مبهم، و در نتیجه علاقمندی به دریافت هزینه محصولات با دلار بالاست.
اگر بنا بود اصولی کار شود، باید صد در صد محصولات این پتروشیمی در داخل کشور توزیع می شد، نه اینکه امروز بیایند و با فخر فراوان بگویند که ۶۰درصد محمصولات پلیمری در داخل توزیع شده است!! وقتی که قیمت محصولات پلیمری در داخل بیش از خارج از کشورست،{اگر قیمتهای صادراتی و داخلی را با عیار یکسانی، مثلا هر دو را به ریال تبدیل کنیم} و این به لطف فرمول غلط کشف قیمت های پایه میسر شده است، دیگر این منتی بر سر تولیدکننده داخلی نیست. سود این پتروشیمی عملا در این بوده است که همه محصولاتش را در داخل به فروش برساند، اما خب همانطور که پیشتر ذکر شد، نیاز دولت به دلارهای صادراتی پتروشیمی ها به ویژه در این برهه و نیز جذابیت بازار دلار حتا این پتروشیمی را با وجود قیمت گزاف ترانزیت کالایش به صادرات وا می دارد.
البته این مطلب نباید به معنای نادیده گرفتن زحمات کارشناسان و مدیران دلسوز این محموعه تلقی شود. این پتروشیمی در مواردی نیز خدماتی ارایه کرده است که به موقع به آن پرداخته ایم.
