دو هفته گذشته یکی از کمترین حجم معاملات را در سال ۱۳۹۷ به ثبت رساندند. شاید بتوان کاهش شدید تقاضا و در پی آن معاملات در بورس کالا را در هفته گذشته به علت نیمه تعطیل بودن آن، مورد قبول دانست، اما این هفته و در شرایطی که در اولین هفته پس از ماه رمضان قرار داشتیم، چگونه باید حجم پایین معاملات و کاهش شدید تقاضای خرید را توضیح داد.
به گزارش صنایع پلاستیک، امسال بر خلاف سنوات گذشته، با پایان ماه رمضان با افزایش قابل توجه تقاضا در صنایع پایین دستی مواجه نبودیم که هیچ با کاهش چشمگیر حدودا ۲۰ هزارتنی تقاضا هم مواجه شدیم. طرفه آنکه کاهشی که از آن سخن گفتیم، نسبت به هفته گذشته{آخرین هفته ماه رمضان} که هفته ای نیمه تعطیل بود، رخ داد که جای تعجب فراوانی داشت. در سالهای گذشته با پایان ماه رمضان تقاضای کاهش یافته در طول این ماه، در قالب افزایش قابل توجه تقاضا خود را به بازار نشان می داد. موضوعی که سبب می شد تا قیمتها با افزایش نسبی رو به رو شوند.
با این حساب، از نظر تئوریک، اگر هفته آتی هم حجم معاملات زیر ۶۰ هزار تن باشد، می توان گفت بازار پلیمرها وارد فاز رکودی شده است. اما به راستی اینچنین است. در روزهای گذشته، وقتی که مشاهده کردیم در عرضه های بهین یاب روزهای دوشنبه و سه شنبه پلیمرها، عملا تقاضا آنقدر کم بود که اکثر گریدها، حتا گریدهای محبوب با قیمت پایه معامله شدند و اگر هم رقابتی رخ داد، در کل از تعداد انگشتان دست فراتر نرفت و میزان رقابت نیز بسیار پایین بود، استدلال کردیم که معامله گران تالار محصولات پتروشیمی، فعلا برای خرید محموله های پتروشیمی ها دست نگه داشته اند تا در هفته های آتی با افت قیمت دلار نیمایی و قیمت جهانی پلیمرها، این مواد را ارزانتر به انبارهای خود ببرند.
در عین حال، خبر تحریم پتروشیمی ها احتمالا این توهم را بین برخی از خریداران ایجاد کرده است که عرضه ها در هفته های آتی افزایش خواهد یافت و افزایش عرضه ها به معنای کاهش رقابت و در نتیجه کاهش قیمتهاست. همه اینها می تواند درست باشد، اما در کنار این عوامل که سبب شد هفته ای کم رمق در بازار پلیمرها شکل بگیرد، ما شاهد افت قیمت پلیمرها در بازار آزاد هم بودیم.
کاهش قیمتها در بازار آزاد، که بیشتر از بورس کالا متاثر از تقاضا و عرضه واقعی صنایع پایین دستی است، نشان می دهد که حقیقت غیرقابل کتمان دیگری در کنار همه عوامل مذکور وجود دارد که زنگ خطر را به صدا در می آورد.
برای درک این حقیقت ساده باید به زمانی بازگردیم که قیمت های مواد پلیمری به شکل جهشی و افسانه وار بالا می رفت، در همان ایام گفتیم بالاخره زمانی خواهد رسید که بازار نسبت به قیمت ها بدون عکس العمل می شود به این معنا که تولیدکنندگان دیگر توان خرید مواد اولیه ندارند و حتا اگر نقدینگی لازم برای این مهم را داشته باشند، به علت کاهش تقاضا در سمت کاربرنهایی محصولات، تولید ارزش نخواهد داشت.
به نظر می رسد، حالا در حال نزدیک شدن به نقطه ای هستیم که آن روز پیش بینی کرده بودیم. دیگر کاربران نهایی توانایی خرید مصنوعات و محصولات پلیمری را ندارد، یا اگر هم توانش را داشته باشد خرید این قبیل محصولات در اولویت کاربران نیست، در نتیجه با همه دشواری ها، محصولاتی که تولید شده اند فروش نمی روند تا دوباره به نقدینگی بدل شده و به دست تولیدکننده بازگردند تا وی بتواند دوباره پروسه تولید را طی کند. تنها نمونه ای از کاهش تقاضای مصرف کننده و کاربرنهایی، امسال در ماه رمضان رخ نمود. معمولا در ماه رمضان، مصرف ظروف یکبارمصرف افزایش معناداری پیدا می کرد، اما در رمضانی که گذشت، شاهد بودیم که دست درکاران این صنعت از عدم فروش محصولاتشان خبر دادند. حال به نظر می رسد که شرایط صنعت ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در حال تعمیم یافتن به سایر سطوح صنعت پلاستیک است.
در مورد ورود به فاز رکود باید با احتیاط سخن گفت، در نتیجه این عقب نشینی بازار از خریداری مواد پلیمری در دو هفته گذشته، با توجه به ادله ای که ذکر کردیم، اجازه نمی دهد تا بتوان به یقین گفت که رکود عمیقی در صنایع پایین دستی به وجود آمده است، اما اگر این وضعیت برای هفته های آتی ادامه داشته باشد، متاسفانه وارد فاز رکود در صنایع پایین دستی و به صورت مشخص صنعت پلاستیک شده ایم. این شرایط فقط مطلوب تولیدکنندگان بزرگی است که در بازار باقی می مانند و اولین قربانی ورود به فاز بحران و رکود در صنعت پلاستیک بنگاههای کوچک و متوسط هستند.
این اتفاق ناخوشایند در حالی رخ می دهد که امسال سال رونق تولید نامگذاری شده است و رکود در بخش تولید مصنوعات پلیمری منجر به رکود در بخش های دیگر نظیر بخش تامین مواد اولیه،افزودنی ها، صنایع تولید کننده ماشین آلات و تجهیزات پلیمری و .. خواهد شد و این برای کشوری که منابع بیکران هیدروکربوری دارد، به معنای یک فاجعه جبران ناپذیرست. از دست رفتن مشاغل، از هم پاشیدن اقتصاد خانوارها می گردد و از دل آن دهها و صدها ناهنجاری اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی و … رخ می دهد که آسیب های آن غیرقابل جبرانست.
