تشخیص چرم طبیعی از انواع چرم مصنوعی در بسیاری موارد بسیار دشوار است به ویژه زمانی که چرم تبدیل به کالای نهایی نظیر کیف و کفش شده باشد. گران تر بودن قیمت چرم طبیعی نسبت به چرم مصنوعی همواره یکی از چالش های خریداران این گونه مصنوعات می باشد. عدم اطلاع خریداران از ماهیت واقعی چرم ممکن است، موجب سواستفاده برخی فروشندگان قرار گیرد و محصولی را با قیمت غیر واقعی و گران تر به شما عرضه کنند
به گزارش صنایع پلاستیک، با پیشرفت تکنولوژی ساخت چرم مصنوعی در دهه اخیر و مشابه سازی ساختار آن با چرم طبیعی، امکان تشخیص و تمایز بین انواع چرم، نیاز به تجربه و تخصص ویژه دارد. اخیرا چرم های مصنوعی به بازار عرضه شده اند که به دلیل استفاده از مواد کلاژنی سازنده پوست، زیر دست و لمسی مشابه چرم طبیعی دارند. حتی با استفاده از اسانس های ویژه چرم طبیعی می توان بویی مشابه چرم را در محصول پلیمری ایجاد کرد.
روش های زیادی برای تمایز و تشخیص انواع چرم از یکدیگروجود دارد که شاید در مرحله اول نتوان با یک یا دوروش به ماهیت اصلی چرم دست یافت ولی استفاده توامان از چند روش شناسایی همیشه کمک یار خواهد بود.
راههای تشخیص چرم مصنوعی پی وی سی از چرم مصنوعی پلی یورتان
چرم مصنوعی پی وی سی به طور عمده با استفاده از پی وی سی امولسیون، به همراه نرم کننده های خانواده فتالات فرمول بندی می شوند. مهم ترین نرم کننده مورد استفاده DOP است که موجب نرمی و انعطاف پذیری محصول می گردد. برخی از تولید کنندگان چرم مصنوعی برای کنترل گرانروی آمیزه و گاه به جهت کاهش قیمت تمام شده،به همراه نرم کننده، از مشتقات نفتی و حلال های غیر حلقوی نیز استفاده می کنند که این امر پس از مدتی باعث مهاجرت مواد ناسازگار و ایجاد لایه ای لزج و نا محسوس بر روی سطح چرم می گردد. لازم به توضیح است که DOP خود به تنهایی و در شرایط مختلف محیطی-به ویژه گرما-به سطح کالا مهاجرت می کند.
با توجه به توضیحات فوق چنانچه دو لایه رخ چرم مصنوعی پی وی سی را بر روی هم قرار دهید، امکان سر خوردن دو قطعه برروی هم به راحتی امکان پذیر نمی باشد، در حالیکه درچرم مصنوعی پلی یورتان، دو رویه چرم به راحتی بر روی هم می لغزند. البته چنانچه بر روی چرم مصنوعی پی وی سی و در حین عملیات تکمیلی، از لاک و یا مرکب چاپ استفاده شده باشد، این آزمون می تواند باعث گمراه شدن شما گردد.
چرم مصنوعی پلی یورتان از نظر چگالی و وزن، سبک تر از چرم مصنوعی پلی یورتان است، این تفاوت وزن را به راحتی می توان در مقایسه وزنی کفش های ورزشی دید.
لطافت و زیر دست چرم مصنوعی پلی یورتان بسیار طبیعی و مشابه چرم حیوانی است در حالیکه چرم مصنوعی پی وی سی، مشمع گونه و مصنوعی می باشد.
چرم پلی یورتان درسرما انعطاف پذیری خود را از دست نمی دهد، در حالیکه چرم پی وی سی بسیار به سرما حساس است و در زمستان بسیار شکننده و خشک خواهد شد.البته چنانچه در فرمولاسیون پی وی سی از نرم کننده های ادیپات استفاده شود، نرمایی آن در سرما بهبود خواهد یافت.
در ازمون سوختن، لبه های شعله در پی وی سی به رنگ سبز و در پلی یورتان سیاه ظاهر می شود.
راههای تشخیص چرم طبیعی از انواع چرم مصنوعی
هیچ گاه گران بودن قیمت چرم دلیلی بر طبیعی بودن ان نیست و ممکن است برخی فروشندگان از عدم اگاهی شما سو استفاده کنند و چرم مصنوعی را به قیمت چرم طبیعی بفروشند. اگر قصد خرید چرم طبیعی را دارید از فروشنده شناسنامه آن را درخواست کنید. روش هایی برای شناسایی چرم طبیعی از مصنوعی وجود دارد که در ادامه به انها اشاره خواهد شد.
در اولین اقدام به پشت چرم نگاه کنید، چنانچه پشت چرم دارای منسوج (بافته یا بی بافت) بود، کالای مورد نظرچرم مصنوعی است. پشت چرم طبیعی پرزداراست.
چرم طبیعی دارای بوی ویژه ای است که محصولات طبیعی با این بو قابل شناسایی هستند، البته همانطور که اشاره شد، تنها بوی چرم بیان گر ماهیت ان نیست چون با استفاده از اسانس چرم می توان این بو را، در چرم مصنوعی نیز ایجاد نمود.
چرم طبیعی با توجه به ساختار پوست حیوان، دارای ضخامت متفاوت در نواحی:کپل، گردن، شانه، شکم و ستون فقرات است و در تمام نواحی یک تخته چرم ضخامت یکسان نیست و به همین دلیل انعکاس و گذر نور از ان به صورت یکدست نمی باشد در حالیکه در انواع چرم مصنوعی،ضخامت در تمامی سطوح یکسان است.
چرم طبیعی تنفس پذیر بوده و آب در آن نفوذ می کند در حالیکه بیشتر چرم های مصنوعی دارای این قابلیت نمی باشند و ماندگاری بوی نا مطبوع تعرق پا در برخی کفش ها به همین دلیل می باشد، البته امکان تنفس پذیر نمودن چرم مصنوعی با استفاده از مواد افزودنی و عملیات مکانیکی –ایجاد سوراخ های ریز در سطح چرم-وجود دارد.
لمس چرم، همیشه روشی گمراه کننده برای تمایز چرم طبیعی از چرم مصنوعی است و همواره امکان استفاده از مواد فعال کننده سطحی حاوی کلاژن، با ایجاد زیر دست و احساس مشابه چرم طبیعی وجود دارد.
با توجه به نوع پوست حیوان، سطح چرم دارای آج های و سطوح نقش غیر یکسان و تکراری می باشد در حالیکه در چرم مصنوعی ،به دلیل آنکه عملیات آج و نقش زنی توسط غلتک های نقش زن و به صورت پیوسته انجام می پذیرد،در تمام ابعاد چرم دارای برامدگی و فرو رفتگی یکسان و تکرار پذیراست.
آخرین و شاید مطمئن ترین روش شناسایی چرم، آزمایش شعله است. در این روش نیاز است تا از قسمت داخلی کیف و کفش قطعه کوچکی بریده شود، سپس آن را در برابر شعله قرار می دهیم. چرم طبیعی به راحتی اتش نمی گیرد و در برابر حرارت آج موجود بر روی چرم از بین نمی رود، چنانچه عملیات آتش زدن را ادامه دهید،سوخته و بویی مشابه سوختن مو به مشام تان خواهد رسید. در حالیکه هر دو پلیمر، پی وی سی و پلی یورتان در برابرشعله جمع شده و تغییرشکل می دهند.
جدول مقایسه ویژگی ها و مشخصات فنی چرم مصنوعی و انواع چرم طبیعی
منبع: شماره ۳۳۳ ماهنامه صنایع پلاستیک
مهندس حمیدحامد موسویان
