به گزارش صنایع پلاستیک، در تحلیل بازار پلیمرها در هفته جاری، یک سووال بیش از هر چیزی ذهن نگارنده را به خود مشغول کرده است؟ کاهش جدی حجم معاملات پلیمرها؛ واقعی شدن تقاضا یا بازگشت به رکود؟ بخشی از کارشناسان باور به واقعی شدن حجم تقاضا دارند و گروه دیگر معتقدند که بازار در آستانه سقوطی دوباره قرار دارد. تنها زمانست که نشان خواهد داد، کدام نظریه به واقعیت نزدیکترست.
در این هفته همه فاکتورها کاهشی بودند. از ابتدای هفته که شروع کنیم، قیمت های پایه کاهشی اعلام شد. روند قیمت میانگین دلار نیمایی که مبنای محاسبات و کشف قیمت های هفته آتی است هم تقریبا در همه روزهای هفته، کاهشی بود بطوریکه روز به روز شاهد کاهش قیمت دلار نیمایی بودیم و این خود پیامی به معامله گران ارسال کرد مبنی بر اینکه قیمت ها احتمالا در هفته آتی هم کاهشی است! همین مساله بخشی از تقاضا را پشت در خرید و معامله نگه داشته و این قبیل تقاضا را دست کم به میزان یک هفته به تعویق انداخت.
برعکس تصور غالب، زمانی که قیمت ها کاهشی می شود، رفتار بازار نه معامله بیشتر که عدم معامله بیشترست. از همین روست که میزان تقاضا در این هفته از ۸۶.۰۰۰ تن در هفته گذشته، به رقم ۷۱.۶۰۰ تن در هفته جاری رسید. یعنی افتی معادل ۱۴.۴۰۰ تن در تقاضای بازار به ثبت رسید. این میزان افت تقاضا به فاصله یک هفته، در سال جاری یا دست کم تا پیش از آغاز دوران رکود بی سابقه است. همین مساله نیز اهمیت، این کاهش را دو چندان می کند. چر که طبعا این میزان افت در حجم تقاضا اثر مستقیمی بر حجم معاملات دارد، و همین موضوع می تواند دوباره بازار پلیمرها را به رکود ببرد.
به هر حال، کاهش حجم تقاضا باعث شد تا حجم معاملات در این هفته به رقم ۵۶.۴۰۰ تن ( به صورت حدودی) برسد. این رقم، به صورت کلی رقم بدی نیست، اما با توجه به شرایط خاص بازار و اینکه سه هفته پیاپی بازار حجمی معاملاتی معادل ۷۰.۰۰۰ و یا حتا کمی بیشتر را ثبت کرده است، توجه برانگیز می شود. خاصه آنکه بدانیم، پیش از سه هفته رویایی، سه ماه رکود سنگین بر بازار پلیمرها سایه افکنده بود. حجم معاملات این هفته نسبت به هفته گذشته که بورس کالا معاملات پلیمرها را با رقم ۶۷.۳۰۰ تن بست، کاهشی حدودا ۱۰.۹۰۰ تنی را نشان می دهد. این میزان کاهش حجم معاملات هم تا پیش از دوران رکود تابستانی بی سابقه است.
کاهش عرضه را هم یکی دیگر از عواملی بود که در کاهش حجم معاملات این هفته نقش داشت، هر چند نمی توان گفت این نقش، نقشی اساسی است. اما پتروشیمی ها که در هفته گذشته حدودا ۹۴.۰۰۰ تن انواع پلیمر عرضه کرده بودند، این هفته ۹۰.۵۰۰ تن عرضه داشتند که نشان دهنده کاهش ۳.۵۰۰ تنی در این بخش است. اما به طور کلی، عرضه ها حتا در این هفته و با وجود کاهش، در شرایط خوبی به سر می بردند و نمی توان گفت که این کاهش عرضه نقش چندانی – شاید در گریدهای محبوب و در حد چند صد تن – در کاهش حجم معاملات داشته است.
در اینجا دو سناریو مطرح می شود، برخی از کارشناسان معتقدند که پس از سه هفته هیجانی، بازار در حالی واقعی کردن تقاضای خودست و عده ای دیگر معتقدند که فعلا برای این امر زودست و به نظر می رسد که بازار بیشتر ترسیده باشد و اقدامات غیرکارشناسی را علت اصلی این عقب نشینی عنوان می کنند.
گروه دوم هشدار می دهند که مبادا دوباره رکود بر بازار پلیمرها حاکم گردد. در مورد گروه نخست سخن خواهیم گفت، اما واقع امر اینست که چند اشتباه کااز سوی مسوولان در این هفته رخ داد، که متاسفانه می توان گفت ضربه نسبتا کاری به حجم معاملات پلیمرها زد.
مسوولان در کمیته تخصصی پتروشیمی، در این هفته ابتدا برای انواع پلی پروپیلن و سپس برای ۲۵ کالای پلیمری و شیمیایی دیگر، ابلاغیه هایی مبنی بر کاهش سقف خرید بهین یابشان صادر کردند. همین موضوع سبب شد، تا بخشی زیادی از نقدینگی که در هفته های گذشته، از سهمیه بهین یاب تقریبا آزاد انواع پلیمرها خرید می کرد، دیگر نتواند اقدام به خرید نماید. لذا بخشی از تقاضا و حجم معاملات نیز بر اثر این اشتباه و عجله مسوولان از بین رفت و حذف شد.
از سوی دیگر، به نظر می رسد تامین کنندگان بازار آزاد که در هفته های گذشته { سه هفته ای که حجم معاملات در حدود ۷۰.۰۰۰ تن بود} انبارهای خود را که در دوره رکود خالی شده بود، پر کرده اند و چون کاهش قیمت برای آنها به منزله کاهش حاشیه سودست، از خرید در این هفته اجتناب کردند. همین موضوع بخش دیگری از تقاضا را به کلی از بازار حذف نمود. البته این همان بخشی است که مستقیم به دست تولیدکننده نمی رسد و تحلیلگران نسبت حذف کلی این تقاضا از بورس کالا نظرات گوناگونی دارند.
عامل دیگری هم که سبب شد، تا حجم معاملات کاهشی شود، فشار قیمت های پایه کاهشی بر بازار آزاد پلیمرها، جهت کاستن از قیمت انواع پلیمرها در این بازار بود. اینکار نیز به منزله کاهش حاشیه سود بخشی از خریداران پلیمرها در بورس کالاست و از همین رو این گروه هم -فارغ از پر یا خالی بودن انبارهایشان – تمایل چندانی ندارند که در چنین شرایطی حجم بالایی پلیمر خریداری نمایند و تنها به قدر ضرورت و در حد رفع نیاز و حفظ مشتریان قدیمی خود تقاضا ثبت نموده و اقدام به خرید می نمایند.
نکته ای که نباید از قلم بیافتد، اینست که ایام اربعین حسینی هم شروع شده است. این اتفاق تقویمی مذهبی هم همه ساله سبب تضعیف معاملات در بورس می گردد.
اما طرفداران نظریه نخست، یعنی کسانی که معتقدند که اتفاق خاصی نیوفتاده است و بازار در حال واقعی کردن تقاضای خودست، استدلال می کنند شرایط در صنایع پایین دستی تغییر محسوسی نکرده است، همچنان محصولات تولید شده توسط صنایع پایین دستی و از جمله صنعت پلاستیک، به تبعیت از رکود اقتصادی کشور، یا به فروش نمی روند یا با چک مدت دار فروخته می شوند. لذا خریدهای آنچنانی ابتدای پاییز، که حجم معاملات پلیمرها در بورس کالا را به میزان ۷۰.۰۰۰ تن هم رساند، به دو دلیل تغییر فصل و تغییر سبد خرید محصولات و نیز پر کردن انبارهای خالی تامین کنندگان بازار آزاد بوده، که رخ داده است. در نتیجه حالا دیگر بازاریان به شدت هفته های قبل خرید نمی کنند و با گذشت چند هفته، سبد جدید محصولات هم به شناخت خوبی از شرایط بازار محصولات تولیدی رسیده است، لذا از آن شتاب زدگی انتهای تابستان و ابتدای فصل در خریدها خبری نیست. پس افت تقاضا، در واقع به دلیل حقیقی شدن تقاضای پلیمرهاست.
فهم اینکه کدام نظریه مقرون به صحت است، تنها یک راه حل دارد و آن اینست که زمان بدهیم و ببینیم که هفته های آتی، روند معاملات کاهشی تر خواهد شد و یا در همین حدود که تقاضای به اصطلاح واقعی صنایع پایین دستی بالا و پایین می شود. هر کدام از این دو نظریه صحیح باشد، دو نکته مهم و اساسی وجود دارد که نباید فراموش کرد. اولی قیمت های پایه هفته آتی است، آنطور که قیمت دلار نیمایی نشان می دهد، فعلا این قیمت ها کاهشی است، البته ما قیمت های جهانی را با ثبات در نظر گرفتیم و فرض کردیم بازار جهانی پلیمرها از تلاطم ناشی از شوک حمله به تاسیسات سعودی عبور کرده است. اگر چنین باشد، به دلایلی که ذکر آن رفت، احتمال افزایش حجم معاملات در هفته آتی کمتر می شود.
نکته دومی که ذی اهمیت است اینست که مسوولان در مورد تقاضای بازار دچار توهم نشوند و دستورالعمل های شتاب زده صادر نکنند. فعلا تقاضای بازار بسیار شکننده است و همانطور که در این هفته دیدیم، این تقاضا پتانسیل نوسان ۱۵.۰۰۰ تنی در هفته را داراست حال چه افزایشی باشد و چه کاهشی! لذا زود نتیجه نگیرند که بازار پلیمرها از رکود عبور کرده است و به رونق رسیده است، چرا که ممکن است این ارزیابی خطاب باشد و تصمیماتی بر مبنای این ارزیابی اشتباه گرفته شود که دودش نهایتا در چشم صنعت پلاستیک کشور خواهد رفت.
هفته آتی، هفته تعیین کننده برای اینست که بتوانیم با قدرت بیشتری از خروج از رکود یا بازگشت به رکود سخن برانیم و ببنیم که آیا واقعا بازار در حالی واقعی کردن تقاضاست یا بازگشت به رکود در راهست.
