به گزارش گروه تولید محتوی صنایع پلاستیک، بازارهای نفت دنیا روز دوشنبه اول اردیبهشت ماه ۱۳۹۹، شاهد پدیده‌ای بی‌سابقه در تاریخ شدند. این پدیده تاریخی، که برای اولین بار رخ داد، منفی شدن قیمت نفت بود. اول اردیبهشت ماه ۹۹، قیمت نفت آمریکا برای تحویل در ماه آتی تا منفی ۳۷ دلار پیش رفت.
همانطور که گفته شد، قیمت منفی برای نفت، پدیده‌ای بی‌سابقه در طول تاریخ است و بدین معنی است که تولیدکننده‌های آمریکایی نه تنها آماده تحویل رایگان محموله‌های نفتی به مشتریان هستند، بلکه ۳۷ دلار به ازای هر بشکه پول نیز می‌دهند تا محموله‌ها را به اصلاح “رد کنند”.
شاید بپرسید چرا؟ چرا کسی حاضر می شود طلای سیاهش نه تنها مجانی که با پرداخت هزینه ای به عنوان جایزه به خریدار بدهد و رد کند! مانند همه بازارهای دیگر، عرضه و تقاضا در بازار نفت مهمترین عامل تعیین کننده است. هم اکنون ایالات متحده روزانه حدود ۱۲ میلیون بشکه نفت تولید می کند، اما بنا به دلیل شیوع کرونا، میزان مصرف نفت در مصارفی چون سوخت اتومبیل ها و کارخانجات، پتروشیمی ها و … به شدت کاهش یافته است. همین موضوع باعث شده است که بازار نفت ایالات متحده با مازاد عرضه ای بزرگ مواجه باشد. در نتیجه تولیدکنندگان نفت، برای کالای خود هیچ مشتری ای ندارند. اما چرا، حاضرند به ازای هر بشکه تحویل در ماه آتی، ۳۷ دلار هم بدهند!!
پاسخ به این پرسش اندکی فنی است. به این معنا که دلایل فنی موجب می شود که تولیدکنندگان، حاضر شوند چنین ضرر بزرگی کنند. آنها برای فرار از هزینه های نگهداری { توجه داشته باشید، که حتا نفتکش های کوچک هم در بنادر آمریکا، مملو از نفت هستند. }، حمل و نقل و بیمه و نفتکش در آینده حاضرند تا این مقدار هم علاوه بر نفت مجانی پرداخت نمایند. در واقع دیگر، جایی برای ذخیره کردن نفت برای تولیدکنندگان نفت وجود ندارد و آنها می خواهند از شر نفت تولیدی خود خلاص شوند. به ویژه نفت تگزاس هم نفت خاصی است و از بنادر فاصله زیادی دارد، و برای همین هزینه های گوناگونی بر صاحبان چاه های نفت تگزاس، تحمیل می شود. اما شاید بپرسید:
چرا در چنین شرایطی تولید نفت را متوقف نمی کنند؟
توقف تولید نفت، یعنی اینکه شما یک چاه نفت را اصطلاحا “خفه” کنید. خفه کردن یک چاه نفت، هم امری است که هم به چاه ضرر می زند و هم هزینه ای گزاف دارد. در آمریکا، اگر کسی چاه نفتی را کور کند یا به هر دلیل استخراجش را متوقف کند، با جرایم سنگین مالی مواجه می شود. ضمن اینکه، به لحاظ فنی شما وقتی که یک چاه را خفه می کنید، استخراج دوباره آن، امری زمان بر و هزینه بر است. ضمن اینکه دیگر این چاه، چه به لحاظ راندمان و چه به لحاظ ذخایر قابل استحصالش، به وضعیت قبل از قطع تولید باز نمی گردد و مقدار زیادی نفت دیگر از این چاه قابل استحصال نیست. در مواردی، اگر چاه نفت پیر باشد، شاید راه اندازی دوباره آن ممکن نباشد و به حجم زیادی گاز و … نیاز داشته باشد. لذا مقرون به صرفه است که تولیدکننده در کوتاه مدت، نفت خود را به همین وضعیت بفروشد، اما چاه های نفت را کور نکند و از طریق لابی گری یا بازی در بازارهای مالی و اقتصاد جهانی، سعی در بهبود وضعیت نماید.
در آمریکا، ذخایر استراتژیک هم با فروش حجم عظیمی نفت توسط سعودی در چند روز گذشته عملا پر شده است و همین موضوع از نظر روانی به نفت تگزاس، چنین فشاری را وارد کرد. به این معنا که دولت آمریکا هم دیگر فضایی برای ذخیره نفت ندارد. نفت اورال روسیه هم با شروع بازار امروز، با وضع نفت تگزاس مواجه خواهد شد.
قیمت های جهانی چه می شود؟
پر واضح است که قیمت های جهانی نیز، به دلیل عدم وجود تقاضای جدی و مازاد عرضه ای بیش از ده میلیون بشکه با مشکلات زیادی رو به رو بودند و فاجعه دیروز که احتمالا “دوشنبه سیاه نفت تگزاس” نام خواهد گرفت، بر قیمت سایر بازارها هم اثرگذار است؛ اما نمی توان انتظار داشت قیمت نفت دریای برنت یا سبد اوپک منفی شود. چرا که آنها، فعلا برای تولیدات خود مشتریانی دارند که بخش عمده ای تولیداتشان را می خرند و هنوز هم امکان ذخیره نفت را دارا هستند. ضمن اینکه بیشتر، نفت تولیدی در کشورهای جهان در مناطق بندری یا نزدیک به دریاست لذا، مشکلات حمل و نقل و هزینه های بیمه حمل در خشکی و .. به آن تعلق نمی گیرد. اما در مجموع می توان با اطمینان گفت، که بازار نفت و انرژی با وضعیت وخیمی مواجه شده است که حتا در بحران های سال ۱۹۷۳ یا ۱۹۷۹ هم تجربه نشده است.
البته در لحظه تنظیم این گزارش، یعنی سه شنبه صبح به وقت تهران نفت تگزاس با رشد بیش از یکصد درصدی، ۱ دلار و ۳۷ سنت قیمت دارد.
