به گزارش صنایع پلاستیک، هیات وزیران به پیشنهاد استانداری استان مرکزی، با صدور مجوز احداث پتروشیمی الوند در محدوده شعاع ۳۰ کیلومتری شهر اراک موافقت کرد.
در نشست روز گذشته، دوم مهرماه هیات دولت که به ریاست دکتر حسن روحانی، رئیس‌جمهوری برگزار شد، هیات وزیران به پیشنهاد استانداری مرکزی، با صدور مجوز احداث پتروشیمی الوند در محدوده شعاع ۳۰ کیلومتری شهر اراک با رعایت الزام‌های محیط زیستی و دیگر قوانین و مقررات مربوط و مستثنا شدن آن از محدودیت استقرار صنایع در شعاع ۳۰ کیلومتری شهرک اراک موافقت کرد. قبلا این موضوع یکی از موضوعات محوری در اعتراضات مردمی علیه راه اندازی این پتروشیمی بود، که دولت با قید “رعایت الزامات محیط زیستی” عملا مسوولیت آنرا هم از سر خود باز نمود.
این خبری بود که دیروز روی خروجی خبرگزاری های رسمی کشور قرار گرفت و ما را به ناگاه به یاد پتروشیمی شازند اراک و دشت شازند انداخت. استان مرکزی، از جمله استانهای صنعتی کشورست، در این بحثی نیست اما به راستی این استان که دارای تنش ابی است، واقعا از لحاظ زیست بوم توان و پتانسیل پشتیبانی از دو پتروشیمی را داراست.
همانطور که بهتر می دانید، صنعت پتروشیمی صنعتی است که نیاز به آب فراوان دارد، هم اکنون دشت شازند که پتروشیمی شازند سالهای قبل در آن احداث شد، و در همان زمان هم مورد اعتراض صنایع پلاستیک واقع شد، به دشتی خشک بدل شده است که گزارشها و تصویر متعددی از نشست زمین در آن مخابره شده است.
نکته بعدی آنست که راه اندازی این پتروشیمی در حوالی اراک اساسا مقرون به صرفه است و توجیه اقتصادی دارد؟پروژه ای که می توانست سرمایه راه اندازی آن صرف سرمایه گذاری در هاب یا کوریدور “سواحل مکران” گردد، تنها به شرطی “می تواند” توجیه اقتصادی داشته باشد که قرار باشد، فقط و فقط، صنایع پایین دستی داخل را تغذیه نماید. در این صورت شاید، احداث این پتروشیمی از منظر اقتصادی توجیه داشته باشد، هر چند هرگز نمی توان گفت این پتروشیمی از نظر محیط زیستی دارای توجیه است، اما تجربه نشان داده است که قیمت دلار، پتروشیمی های کشور را به صادرات ترغیب می نماید، چرا که درآمدی افسانه ای نصیب مجتمع های پتروشیمی می نماید.
در این صورت، یعنی اگر این پتروشیمی بخواهد صادرات انجام دهد، می توان به قاطعیت گفت که راه اندازی آن از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه نیست، شما یک پتروشیمی در فاصله هزار کیلومتری آبهای آزاد راه اندازی کنید، سپس نسبت به صادرات محصولاتش اقدام نمایید. اتفاقی که در مورد محصولات پتروشیمی شازند نیز اتفاق افتاد و این پتروشیمی هم پس از مدتی مقاومت، شروع به صادرات بخشی از محصولات خود نموده است. این یعنی هم تخریب محیط زیستِ بی جان استان مرکزی، و هم عدم وجود توجیه اقتصادی برای احداث این واحد صنعتی! متاسفانه مردم منطقه با تجربه پتروشیمی شازند، معتقدند از حیث اشتغالزایی هم پتروشیمی ها، از نیروهای بومی استفاده نمی کنند. با توجه به نیاز تخصص در بسیاری از بخش های پتروشیمی، این موضوع قابل درک است و اصولا پروژه های کلانی نظیر پتروشیمی ها یا نیروگاه ها توان ایجاد اشتغال بالایی ندارند و این صنایع کوچک و متوسط هستند که می توانند اشتغالزایی بالایی ایجاد نمایند.
متاسفانه راه اندازی برخی از صنایع دهان پر کن در دوران برخی از نمایندگان و استانداران، صرفا به عنوان یک رانت صورت می گیرد، تا تبلیغی باشد برای آنها، بی آنکه از کمترین میزان توجیهات اقلیمی، اقتصادی، اجتماعی و … برخوردار باشد. درست اتفاقی که در زمینه انتقال تیم های فوتبال هم صورت می گرفت و نمایندگان مجلس برای بالا بردن محبوبیت خود، اقدام به انتقال تیم های ریشه دار در شهرهای دیگر به شهر خود می کردند. سرانجام تیم پاس تهران، قهرمان آسیا که حالا اثری از آثار آن باقی نمانده است، نمونه ای است از نتیجه این قبیل اقدامات کارشناسی نشده با اهداف و نیات سیاسی! چنین رانت های سیاسی نمی تواند به نفع هیچکس باشد، در این مورد که حتا محبوبیتی هم در کار نیست!! ولو اگر کاذب باشد.
حال باید از کارشناسان دولت که اقدام به صدور پروانه احداث پتروشیمی الوند می کنند، پرسید آیا بهتر نیست، این پتروشیمی در هاب های پتروشیمی تعریف شده کشور، در کنار آبهای نیلگون خلیج فارس و دریای عمان، راه اندازی گردد تا هم به خوراکش نزدیک باشد، هم برای صادرات محصولاتش که بی شک به دلیل نیاز کشور به دلار و ارزهای خارجی به آن سمت نیز حرکت خواهد کرد، هزینه ای اضافه متحمل نگردد و به جای آن، در شهری مثل اراک توسعه صنایع پایین دستی در دستور کار قرار گیرد؟ آیا سرنوشت دشت شازند کافی نبود تا مسوولان امر بفهمند که استان کم آب مرکزی محل مناسبی برای تاسیس واحدهای آب بر پتروشیمی نیست .. ؟!
امید آنکه کارشناسان، جلوی عملی شدن این پروژه فاقد توجیه زیست محیطی را که درازمدت می تواند بسیار مخرب باشد، بگیرند. آقای روحانی شما که مدعی بودید، دولتتان دولت تکنوکراتهاست، چطور می توانید از این طرح دفاع کنید در حالی که سرنوشت دشت شازند اراک جلوی چشمانتان قرار دارد.
بحث دیگر بحث آلایندگی پتروشیمی و مدیریت پسماندهای آنست. تجربه تلخ مردم شازند اراک، سبب شده است که از سالها پیش که صحبت راه اندازی این پتروشیمی به میان افتاد، اعتراضاتی مردمی شکل گیرد. ما در این مورد سکوت می کنیم و شما را به سخنان برخی از مردم محلی به نقل از خبرنگار قدس آنلاین که در سال ۹۵ که زمزمه راه اندازی پتروشیمی الوند بر سر زبانها افتاده بود، جلب می نماییم. لازم به ذکرست که حتا اگر مجوز این پتروشیمی برای دشت شازند صادر نشود، این آلایندگی که در ادامه برخی از نکات آنرا از نظر خواهید گذراند، مختص یک مکان خاص نیست و عمومیت دارد و هر کجا که این پتروشیمی بنا شود، این آلایندگی در انتظار آن منطقه است، چه سی کیلومتر خارج از شهر اراک باشد، چه در مرکز دشت شازند و چه در نزدیکی تهران! علت عمده آن، عدم مدیریت درست ضایعات و پسماندها، در کنار عدم تاب آوری اکولوژیکی مناطقی چون استان مرکزی است. در حالیکه برای نمونه سواحل مکران به علت توان اکولوژیکی می تواند، به صورت طبیعی با بسیاری از این آلایندگی مشروط بر یک مدیریت کارآمد برای پسماندها و ضایعات، مواجه نماید. لااقل کمترین هزینه اکولوژیک در چنین مناطقی بر مردم محرومش تحمیل می گردد. در ادامه شما را به مطالعه اظهارات مردم شازند دعوت می کنم.
درد و دل شهروندان
یکی از شهروندان معترض که پرچمی نوشته بود، ” سهم ما از نفت، سرطان” می گوید: برای رسیدن به منافع خود به آسانی با جان مردم بازی می کنند. وی اظهار داشت: واقعا اگر قرار بر ورود صنعت عظیم دیگری به شهرستان باشد باید برای مسوولان شهرستان تاسف خورد که اجازه می دهند برخی برای رسیدن به منافع خود به آسانی با جان مردم بازی کنند. آلودگی صنایع برای مردم شازند و اشتغال برای غریبه ها.
دیگر شهروند شازندی نیز با اشاره به اینکه احداث پتروشیمی الوند در شازند، خیانت به مردم منطقه است بیان کرد: وجود این صنایع موجود چه گُلی بر سر مردم شازند زده که حالا بخواهد صنعت جدید احداث شود؛ آلودگی و امراض آنها برای مردم شازند و اشتغال در آنها برای غریبه هاست.
مسئولان اجازه ایجاد پتروشیمی جدید در شازند را ندهند. یکی از جوانان شازندی نیز عنوان کرد: کاش مسوولان شهرستان اجازه ایجاد پتروشیمی جدید در شازند را ندهند چرا که دیگر چیزی از شازند باقی نخواهد ماند کما اینکه الان هم این سه غول صنعت موجود، منابع آب، خاک و هوا در این شهرستان را به سمت نابودی سوق داده اند. ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح به دور از توصیه های رانت خواران انجام شود.
فاطمه ملکی از فعالین زیست محیطی در شازند نیز در خصوص توسعه پتروشیمی الوند در ضلع جنوبی پالایشگاه امام خمینی شازند به خبرنگار شازند ما گفت: قبل از هر اقدامی باید EIA یا ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح به درستی و بدور از توصیه های رانت خواران انجام شود.
وی افزود: شرکت پتروشیمی الوند تولید کننده اکسید پروپیلن همان محصولی که منجر به فاجعه ناحیه صنعتی بازنه شد ( بخاطر وجود آکرولین سرطانزا است) و هم چنین تولید آکریلو نیتریل از محصولات تولیدی پلی اکریل اصفهان که تعطیل شد (سمی، خطر جدی انفجار و سرطانزا).
این فعال زیست محیطی عنوان کرد: آنچه که در نظر اول به ذهن حتی یک فرد غیرمتخصص محیط زیست میرسد توان اکولوژیکی منطقه است که بر اساس گزارشات آب منطقه ای ۸۰سانتیمتر افت آب زیر زمینی دشت شازند بوده وآلودگی هوایی که بوضوح دیده میشود و دیگر آلودگی ها که مشهود است.
ملکی ادامه داد: مسوولان محترم شهرستان شازند نباید تحت تاثیر ایجاد ۳۰۰ یا ۴۰۰ شغل قرار بگیرند چرا که هزینه های احداث صنایع آب بر و آلاینده در این منطقه صدها برابر بیشتر از این تعداد شغل خواهد بود. وی تصریح کرد: همچنین می دانیم که اشتغال در این صنایع نیاز به تخصص دارد و استخدام و آزمون آن کشوری است پس در نهایت فقط و فقط تعدادی کارگر قراردادی از نیروهای بومی جذب خواهد شد.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی هم در گفتگو با ایسنا در این رابطه با تاکید بر این نکته که هر اکوسیستم یک ظرفیت تعریف شده و محدود دارد، گفت: به نظر میرسد آستانه تحمل محدوده پالایشگاه، پتروشیمی و نیروگاه تکمیل شده است و ایجاد صنعت آلاینده دیگری در این محدوده جایز نیست.
با توجه به موارد مذکور محیط زیست با این اقدام نظر موافق ندارد. پر واضح است که دشت کزاز(شازند) دیگر توان اکولوژیکی میزبانی از صنعت جدید را ندارد چرا که با کاهش شدید منابع آب، آلودگی خاک و هوا روبروست و حتی صحبت کردن در خصوص ایجاد این صنعت در منطقه شازند هم جای تامل دارد؛ بهتر است مسوولان امر، در این خصوص موضعی قاطع و جدی داشته و از ورود آن به شهرستان شازند جلوگیری کنند.
لازم به ذکر است گفته میشود شرکت پتروصنعت پیشتاز و توسعه پتروشیمی الوند در پوشش مجوز تولید ETBE مجوز تولید MTBE را نیز اخذ کرده است که جزو مواد سرطان‌زاست.
در انتها لازم به ذکرست که این اعتراضات، قبل از آغاز نشست زمین در دشت شازند بوده است.
