دیروز سه شنبه ۲۵ تیرماه ۱۳۹۸، روز عرضه بهین یابی انواع پلیمرها به جز پلی پروپیلن و پی وی سی بود. حجم معاملات دیروز نسبت به هفته قبل با کاهش قابل توجهی مواجه شد، تا خوشبینی ایجاد شده در روز دوشنبه بازار پلیمرها، مبنی بر بهبود وضعیت بازار و خروج از سکون و جمودِ رکود، خیلی زود رنگ ببازد. در واقع پس از احتمالات خوشبینانه ای که روز دوشنبه در راستای حرکت به سوی رونق بازار شکل گرفت، روز سه شنبه را که با کاهشی بیش از ۴.۰۰۰ تن در حجم معاملات به کار خود پایان داد، می توان سه شنبه سیاه نا امیدی در بازار پلیمرها نامید.
به گزارش صنایع پلاستیک، دیروز چهارشنبه ۲۵ تیرماه ۱۳۹۸ در مجموع عرضه های پتروشیمی کمی کمتر از ۶۰.۰۰۰ تن بود. این میزان نسبت به هفته گذشته حدود ۵.۰۰۰ تن کاهش را نشان می داد. الزاما کاهش در عرضه، نمی تواند به معنای رکود در معاملات باشد، اما در مجموع نمی تواند داده مثبتی به شمار آید. با توجه به اینکه برخی کارشناسان معتقد بودند با تحریم بخش هایی از صنعت پتروشیمی، نگاه پتروشیمی ها به داخل خواهد بود، و با وجود افزایش بی منطق قیمت مواد، پتروشیمی ها گویا به خوبی توانسته اند که تحریم ها را دور بزنند و به این ترتیب می باشد که ما شاهد کاهش عرضه ها هستیم.
متاسفانه بر خلاف روز دوشنبه، که تقاضای ثبت شده نسبت به هفته گذشته روندی صعودی داشت، دیروز برای نزدیک به شصت تن عرضه تنها چیزی حدود ۲۸.۵۰۰ تن تقاضا به ثبت رسید. این به معنای وجود تنها ۴۷.۵ درصد { به صورت حدودی} تقاضا برای صد در صد محصولات ارایه شده توسط پتروشیمی ها بود. دیگر، این تبدیل به عادت و رویه شده است که بازار کشش ثبت تقاضا حتا به اندازه نیمی از عرضه ها را هم نداشته باشد! این میزان ثبت تقاضا، نشانگر وجود ضعف شدید در سمت تقاضاست. این ضعف آنقدر ریشه ای و ناشی از عدم فروش محصولات نهایی واحدهای پلیمری در بازارست، که حتا با وجود جرقه هایی در معاملات، مانند آنچه در روز دوشنبه رخ داد، به هیچ عنوان نمی توان به بهبود وضعیت بازار و خروج از فاز بحرانی و رکود امید بست.
در سه شنبه این هفته، از مجموع ۲۸.۵۰۰ تن تقاضایی که توسط خریداران ثبت شد، کمی بیش از ۲۳.۰۰۰ تن انواع پلیمر مورد داد و ستد قرار گرفت. این میزان نسبت به هفته گذشته از کاهشی جدی خبر می داد. در هفته گذشته در مجموع شاهد معامله ۲۷.۶۰۰ تن انواع پلیمر در عرضه های بهین یابی روز سه شنبه ۱۸ تیرماه بودیم، که در نتیجه این قیاس، این هفته حجم معاملات پلیمرها با کاهشی حدود ۴.۶۰۰ تن مواجه شد. دیروز نسبت حجم معاملات به عرضه ها رقمی حدود ۳۸.۹ درصد بود که نسبت به هفته گذشته که همین نسبت رقم ۴۲ درصد را ثبت کرد، باز هم با نزول در نسبت حجم معاملات به عرضه ها مواجه بودیم.
کالاهایی که بیشترین حجم معامله را به ثب رساندند.
دیروز کالای پلی اتیلن سنگین اکستروژن با ۹.۹۰۰ تن عرضه در صدر بیشترین حجم عرضه های روز سه شنبه قرار داشت. از این مقدار عرضه، ۵.۲۰۰ تن پلی اتیلن سنگین اکستروژن مورد معامله قرار گرفت .این کالا نسبت به میانگین نسبت حجم معاملات به عرضه های بازار، از وضعیت بهتری برخوردار بود.
در حالی پلی اتیلن ترفتالات گرید بطری یا همان PET بطری با کمی کمتر از ۳.۸۰۰ تن معامله جایگاه دوم را از لحاظ حجم معاملات دیروز از آن خود کرد، که برای این کالا تنها ۶.۰۰۰ تن عرضه صورت گرفته بود و PET بطری از حیث عرضه در جایگاه ششم عرضه ها قرار داشت. علت اینکه نسبت معاملات به عرضه ها در PET بطری از میانگین بازار بیشترست، به وضوح روشن است. در اواخر نخستین ماه تابستان هستیم و این فصل، فصل اوج تقاضای PET بطریست. در یک سال معمولی، در فصل تابستان تمام عرضه های PET بطری معامله می شد، در حالیکه نزدیک به دو برابر نیز برای آن ثبت تقاضا صورت می گرفت. اما متاسفانه حتا در این کالا، که اوح مصرف فصلی آن هستیم نیز شاهد فروش کل عرضه ها نیستیم، که نشان دهنده عمق مشکلات بخش صنعت است.
پس از دو کالای پلی اتیلن سنگین اکستروژن و PET بطری که معمولا سه شنه های چند هفته اخیر صدرنشین بیشترین میزان فروش و معامله هستند، پلی اتیلن سک خطی قرار گرفت. دیروز این کالا با عرضه ای حدود ۹.۴۰۰ تن در جایگاه دوم عرضه ها قرار گرفت، ولی تنها کمی بیش از ۲.۶۰۰ تن از این میزان عرضه، مورد معامله معامله گران بورس کالای ایران قرار گرفت. به عبارت دیگر دیروز تنها ۲۷.۶ درصد عرضه های پلی اتیلن سبک خطی، معامله صورت گرفت که از وخامت بازار پلیمرها به روشنی خبر می دهد.
کمترین میزان خرید و فروش در معاملات دیروز به پلی اتیلن سبک تزریقی تعلق گرفت. برای ۲۲۰ تن عرضه صورت گرفته این کالا، هیچ خریداری وجود نداشت و در نتیجه در مقابل ردیف حجم معاملات پلی اتیلن سبک تزریقی عدد ۰ قرار گرفت.
رقابت ها و بحران نقدینگی؛
بر کسی پوشیده نیست که وقتی کل تقاضای ثبت شده برای عرضه ها به نصف آن هم نرسد، اگر در گرید یا گریدهایی شاهد بحران نباشیم، رقابت جدی ای هم شکل نخواهد گرفت. رقابت در بازار زمانی شکل می گیرد که برای یک کالا، تقاضا بیش از عرضه باشد، آنگاه معامله گران با یکدیگر وارد رقابت می شوند و هر یک رقم بالاتری را پیشنهاد می دهند و در نهایت کسی محموله های آن کالا را به انبارهایش می برد که رقم بالاتری را پیشنهاد داده است و درصد بالاتری نسبت به قیمت پایه را برای آن کالای مشخص ثبت نموده است.
رقابت های نسبتا خوب روز دوشنبه، این انتظار را ایجاد کرده بود که روز سه شنبه هم شاهد رقابت های نسبتا خوبی باشیم. اما چنین نشد. تنها یک کالا با رقابتی بیش از ده درصد نسبت به قیمت پایه به ثبت رسد. این کالا، یک گرید معروف و پرطرفدار، محصول یک پتروشیمی مشخص بود. یعنی پلی استایرن انبساطی ۲۰۰ پتروشیمی تبریز؛ این کالا دیروز سه شنبه ۲۵ تیرماه با حداکثر ۱۲ درصد رقابت نسبت به قیمت پایه معامله شد. دیروز پتروشیمی تبریز برای پلی استایرن انبساطی ۲۰۰ خود، ۱۲۰ تن عرضه داشت اما تقاضایی که برای آن ثبت شد چیزی حدود ۳۹۰ تن بود. یعنی ۲۷۰ تن تقاضا برای این کالای خاص پتروشیمی تبریز بیش از عرضه بود و به این ترتیب بود که رقابت شکل گرفت. اما از مقایسه نسبت عرضه و تقاضای این کالا، و درصد رقابت بر سر آن می توان به نکته ای دیگر هم پی برد.
بله در هفته های معمولی اگر برای ۱۲۰ تن پلی استایرن انبساطی تبریز، ۳۹۰ تن تقاضا شکل می گرفت، خریداران حاضر بودند تا سقف ۳۰ الی ۴۰ درصد بیش از قیمت پایه برای به دست آوردن محموله های این کالا با یکدیگر رقابت کنند. حتا با رقم های پایین تر تقاضا، مثلا ۲۴۰ تن شاهد رقابت ۳۵ درصدی بر سر این کالا بوده ایم، پس چه می شود که با وجود ۱۵۰ تن افزایش تقاضا نسبت به هفته مورد بحث، نه تنها ۳۵ درصد رقابت صورت نمی گیرد، بلکه با کاهش ۲۳ درصدی رقابت شاهد هستیم و نهایتا خریداران حاضرند تا سقف ۱۲ درصد بیشتر نسبت به قیمت پایه برای به انبار بردن محموله های پلی استایرن ۲۰۰ تبریز، بها بپردازند؟ پاسخ در دو کلمه نهفته است: ” ضعف نقدینگی” . کمبود و ضعف نقدینگی، یک مشکل عمیق و ساختاری در صنعت ماست که این روزها که بازار در رکود به سر می برد، با اندکی دقت بهتر می توان آنرا ملاحظه کرد.
۸ کالا هم دیروز در دامنه ۱ تا ۱۰ درصد، مورد رقابت قرار گرفتند تا در مجموع عرضه ها، تنها ۹ کالا با رقابت به فروش برسند. نکته جالب اینست که از میان این ۸ کالای فروخته شده با رقابت به اصطلاح ۱ تا ۱۰ درصد، ۶ کالا با رقابت ناچیز – کمتر از یک درصد – به فروش رفتند. در میان آنها می توان یک گرید PET بطری، پلی استایرن انبساطی ۴۰۰ تبریز، پلی اتیلن سنگین لوله مشکی، پلی اتیلن سنگین تزریقی پتروشیمی جم و پلی استایرن مقاوم ۷۲۴۰ پتروشیمی تبریز را نام برد.
در واقع تنها دوکالا پس از پلی استایرن انبساطی ۲۰۰ پتروشیمی تبریز، با رقابتی که عملا بالای یک درصد باشد، به فروش رفتند. دومین بیشترین رقابت دیروز بر سر کالای پلی استایرن انبساطی ۳۰۰ تبریز رخ داد که ۵ درصد بیشتر از قیمت پایه بود. جایگاه سوم هم از آن اکریلو نیتریل بوتادین استایرن یا ABS 50 گرید طبیعی پتروشیمی قائد بصیر بود، که حداکثر با ۳.۳ درصد رقابت نسبت به قیمت پایه اش به فروش رفت.
نگاهی به عرضه ها و رقابت ها، ما را متوجه می سازد که جرقه های مقطعی مانند معاملات نسبتا رقابتی روز دوشنبه ۲۴ تیرماه بر سر گریدهای گوناگون انواع پلی پروپیلن و پی وی سی دلایلی خاص دارند که قابل تعمیم به کل بازار نیست. برای مثال در انواع گریدهای پلی پروپیلن کشور اصولا با کمبود تولید در مقابل تقاضا مواجه است، یا در مورد معاملات خوب این هفته گریدهای گوناگون پی وی سی لااقل نسبت به شش هفته گذشته، امیدواری شکل گرفته نسبت به بهبود صنعت پی وی سی نرم با روند کاهشی DOP و دی اتیل هگزانول علت اصلی بوده است که هیچ یک از این دلایل قابل تعمیم به سایر مواد اولیه پلیمری نیست. دیروز سه شنبه کمتر از ۴۰ درصد کل عرضه ها مورد معامله قرار گرفت که نشان از ضعف موثر تقاضا در بازار پلیمر کشورست، ضعف تقاضا به دلیل رکود در فروش محصولات به علت رکود کلی اقتصاد شکل گرفته است و عواملی چون افزایش فرمایشی قیمت های پایه پلیمرها به این رکود دامن می زند و بحران کمبود نقدینگی را سبب شده است، همین بحران کمبود نقدینگی هم سبب می شود تا خریداران توان رقابت برای خرید کالای موردنظرشان را نداشته باشند.
در نهایت باید معاملات غیربهین یابی این هفته را به معاملات بهین یابی اضافه کنیم تا ببینیم، این هفته مجموع حجم پلیمرهای معامله شده در بورس کالا چقدرست. اما فعلا اگر ۱۷.۵۰۰ تن معاملات دیروز و ۲۳.۳۰۰ تن پلیمر معامله شده امروز بورس را با هم جمع کنیم به عددی حدود ۴۱.۰۰۰ تن خواهیم رسید. اگر قرارست حجم معاملات از هفته گذشته کمتر نباشد، باید در معاملات غیربهین یابی نزدیک به ۱۰.۰۰۰ تن معامله صورت گرفته باشد که با توجه به افزایش قیمت پایه کمی دور از ذهن است. در نتیجه به صورت کلی و موقت می توان نتیجه گرفت، افزایش دستوری قیمت های پایه، در کنار عدم بهبود در وضعیت نقدینگی، رکود اقتصاد کشور و دهها دلیل آشکار و نهان دیگر سبب شد تا این هفته در مجموع حجم معاملات کاهشی باشند.
