مطابق مصوبه کمیته تخصصی پتروشیمی، بین قیمت خرید و فروش دلار نیمایی در روزهای شنبه و یکشنبه، دفتر توسعه صنایع تکمیلی می بایست ارزانترین قیمت را انتخاب نماید. اما این هفته بر خلاف سایر هفته ها، شاهد بودیم که چنین نشد و قیمت بالاتر برای نرخ دلار پایه کشف قیمت ها انتخاب شد. علت این دوگانگی عملکرد چیست؟ چرا در حالی که مواد پلیمری در سطح بین المللی در شیب سقوط قرار دارند، در کشور ما ارزشگذاران به سمت و سویی حرکت می کنند که بیشترین افزایش ممکن را به این مواد تحمیل نمایند!!! همه اینها در شرایطی رخ می دهد که بازار در رکود به سر می برد و این حیرت ما را دو چندان می کند؟!
به گزارش صنایع پلاستیک، در حالی که بازار مواد پلیمری و شیمیایی در رکود به دلایل گوناگون به سر می برد، و میزان داد و ستد مواد پلیمری در بورس کالا به مرز شصت هزارتن نزدیک شده است، اما ما همچنان شاهد افزایش قیمت های پایه و به تبع آن قیمت مواد اولیه پلیمری در بورس کالا هستیم. هر چند، که این افزایش قیمت های پایه که به دلیل افزایش قیمت دلار نیمایی محقق می شود، بر خلاف روند جهانی قیمت های مواد پلیمری است، اما در بازار آزاد الزاما باعث افزایش قیمت ها نمی شود، چرا که این بازار تا حد زیادی تابعی از میزان تقاضا و عرضه است و در حال حاضر به دلایل گوناگون که مهمترین آن حضور در ماه رمضان می باشد، شاهد کاهش تقاضا در مقابل افزایش ذخیره تامین کنندگان مواد در بازار مواد پلیمری هستیم که مفهوم آن ثبات یا کاهش در قیمت هاست.
البته در این مطلب قصد واکاوی وضعیت بازار مواد اولیه پلیمری چه بازار آزاد و چه بورس کالا را نداریم، نکته ای که در این بحث به آن خواهیم پرداخت، قیمت دلار مبنای محاسبات و کشف قیمت های پایه در این هفته است که کمی عجیب به نظر می رسد و تخطی از مصوبه کمیته تخصصی پتروشیمی نیز به شمار می رود.
در قیمت های پایه محصولات پتروشیمیایی (پلیمری و شیمیایی) از سوی دفتر توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی که دیروز ۵ خردادماه ۱۳۹۸ اعلام شد، نرخ دلار مبنای کشف و محاسبات قیمت های مواد پلیمری و شیمیایی ۱۰.۷۷۸ تومان در نظر گرفته شد.
این مهم در حالی رخ داد که طبق مصوبه کمیته تخصصی پتروشیمی، بین قیمت های دلار نیمایی در روزهای شنبه و یکشنبه، هر کدام که ارزان تر هستند می بایست به عنوان نرخ دلار مبنا قرار گیرند. اما عملا این هفته، نرخ دلار نیمایی روز شنبه که نزدیک به ۱۰۰ تومان ارزانتر بود به عنوان مبنای قیمت دلار محاسبه قیمت ها قرار نگرفت و در نتیجه به جای افزایش ۵۰۰ تومانی قیمت دلار پایه، شاهد افزایش ۶۰۰ تومانی آن به نسبت هفته گذشته بودیم!! که باعث جهش حدودا ۶ درصدی قیمت دلار و به دنبال مواد پلیمری شد.
حال این پرسش برای فعالان صنعت پلاستیک و صنایع پایین دستی پیش آمده است، که چرا بر خلاف هفته های متعدد، این هفته دفتر توسعه صنایع پایین دستی به وجهی دگرگون عمل کرد؟ چرا به جای در نظر گرفتن قیمت دلار نیمایی روز شنبه، که صدتومان ازرانتر از قیمت دلار نیمایی روز یکشنبه بود، این دفتر قیمت دلار نیمایی روز یکشنبه را به عنوان نرخ مبنای دلار جهت محاسبات و کشف قیمتهای مواد پلیمری و شیمایی قرار داد؟
یکی از پاسخهای موجود که دیر زمانیست شایعه آن بر سر زبانهاست، نزدیک کردن نرخ دلار در سامانه های نیما و سنا است تا بالاخره این دو قیمت یکی شده و به عنوان نرخ دلار مبنای محاسبات و کشف قیمت های مواد پلیمری در نظر گرفته شود. البته پیشتر، این موضوع توسط اعضای دفتر توسعه صنایع پایین دستی تکذیب شده است.
ایجاد جذابیت برای صادرات بیشتر توسط پتروشیمی ها، دلیل دیگریست که برای رویکرد روز یکشنبه دفتر توسعه صنایع پایین دستی ذکر می شود. برخی منابع می گویند که در بخشنامه جدید بانک مرکزی، هیچ سخنی از رساندن قیمت دلار نیمایی به دلار سامانه سنا مطرح نیست و استفاده از قیمت بالاتر روز یکشنبه، برای ارزشگذاری محصولات پلیمری و شیمیایی صرفا جهت ترغیب پتروشیمی ها به صادرات بیشتر صورت گرفته است. با توجه به نیاز دولت به ارز خارجی {آنهم حتاالمقدور به صورت اسکناس} امری نیست که بر کسی پوشیده باشید، و می دانیم که پتروشیمی ها در تحدید شدید فروش نفت، مهمترین منابع تامین ارز دولت به شمار می روند. در نتیجه چنین ادعایی می تواند به واقع نزدیک باشد. اما چرا باید هزینه نیاز دولت به ارز را فعالان و صنعتگران صنایع پایین دستی پتروشیمی بپردازند، احتمالا مساله ای نیست که فعلا در اولویت های دولتمردان جایی داشته باشد.
چه قرار باشد اتفاق نخست رخ دهد و برنامه رساندن قیمت دلار سامانه نیما به سامانه سنا باشد، چه سناریوی دوم به واقعیت نزدیکتر باشد و ایجاد جذابیت برای صادرات به قصد تحصیل ارز برای دولت علت انتخاب قیمت بالاتر دلار در روز یکشنبه و در نتیجه افزایش قیمت موادپلیمری باشد، متاسفانه صنایع پایین دستی پتروشیمی و از جمله صنعت پلاستیک هستند که در حال پرداخت هزینه های گزاف و کمرشکنی می باشند که عوارض ناشی از آنها تعطیلی واحدهای صنعت پلاستیک یا در بهترین حالت با حداقل ممکن ظرفیت کار کردن این واحدهاست.
و این قصه پر غصه و حزین تا به کی ادامه خواهد داشت ….؟! بازار در رکودست، و قیمت ها به جای تطبیق خود با واقعیت بازار در حال رشد جهشی ناشی از دخالت عوامل بیرون بازار هستند! مطمئنا با پایان ماه رمضان، و بازگشت تقاضا به سطح معمول باز هم قیمت ها { به ویژه در بازار آزاد } با افزایش رو به رو خواهند شد و باید دید به راستی واحدهای تولیدی صنعت پلاستیک و سایر صنایع پایین دستی تا به کی تحمل این افزایش ها را که دخلی به وضعیت طبیعی بازار مواد اولیه ندارد، را خواهند داشت.
