همانطور که ماهها پیش حدس زدیم، با نزدیک شدن به فصل اوج تقاضا و مصرف PET بطری، بار دیگر قیمت این ماده اولیه در حال ورود به فاز بحرانی است.
به گزارش صنایع پلاستیک، یکشنبه هفته جاری، وقتی دفتر توسعه صنایع پایین دستی قیمت های جدید مواد پلیمری و شیمیایی را اعلام، قیمت PET گرید بطری با ۷ درصد رشد در قیمت پایه، با یک جهش قیمتی مواجه شد و عنوان بیشترین درصد رشد قیمت پایه را در بین مواد پلیمری از آن خود کرد. این جهش قیمتی بوجهی بود که در گریدهای گوناگون پلی اتیلن ترفتالات بطری از ۷۳۰ تا ۷۸۰ تومان افزایش قیمت در هر کیلوگرم از این ماده رخ داد.
این افزایش قیمت نسبتا بالا، در کنار افزایش تقاضایی که در معاملات روز سه شنبه به ادله ی گوناگون شاهدش بودیم، این پالس را به بازار آزاد ارسال کرد که می توان قیمت این کالا را به شدت افزایش داد. حال علت افزایش تقاضا در بازار پلی اتیلن ترفتالات، با وجود این افزایش قیمت و نیز یکی دو هفته ای معاملات کم رمق چه بود؟ نظرات گوناگونی مطرخ می شود. برخی معتقدند که افزایش قیمت موادی چون پلی کربنات سبب شده است تا تولیدکنندگان برخی مصنوعات پلاستیکی ساختمانی، از PET بطری به جای این مواد استفاده نمایند و همین مساله باعث افزایش تقاضا در فصل سرد سال شده است.
اما اگر نگاهی به سال گذشته بیاندازیم، این افزایش تقاضا در سال گذشته نیز در همین هفته ها رخ داد. به شکل دقیق تر، در شش هفته پایانی سال گذشته در معاملات بورس کالا، پلی اتیلن ترفتالات گرید بطری به یکباره تبدیل به محبوب ترین ماده پلیمری بورس کالای ایران شد و جای پلی پروپیلن نساجی را که مدتها محبوب ترین کالا در معاملات بورس بود، گرفت. این روند افزایش تقاضا در سال گذشته توسط چند خریدار هدایت می شد که بعدها مشخص شد به دپو کردن پلی اتیلن های گرید بطری پتروشیمی تندگویان مشغول بودند و همین مساله باعث شد که PET بطری از ابتدای سال ۱۳۹۷ به یک بحران در بازار مواد پلیمری ایران بدل گردد. بحرانی که متاسفانه مسوولان نتوانستند تا پایان زمان اوج مصرف این کالا { یعنی تابستان } بر آن فائق آیند و در مقاطعی از زمان قیمت این ماده به سی هزار تومان نیز رسید. در نهایت بهای این افزایش لجام گسیخته را مصرف کنندگان نهایی با چند بار افزایش قیمت بطری دادند و سودش نیز به جیبِ مشتی دلال سرازیر شد.
حال اگر ادله ای نظیر جایگزینی PET به جای PC یا پلی کربنات در عایق های پلاستیک مورد استفاده در ساختمان و … را نیز افزون بر این سوداگری سالانه از ادله افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت PET بطری بدانیم، چشم انداز امسال تیره تر از سال گذشته هم هست.
از سوی دیگر دیگر عاملی که بر افزایش قیمت همه مواد پلیمری و از جمله PET تاثیر داشته است، روند افزایشی قیمت دلارست که اوج اثرگذاری آنرا در اعلام قیمت های پایه در روز یکشنبه مشاهده کردیم که رشد حدودا ۵ درصدی نرخ دلار پایه محاسبات و کشف قیمت های پلیمری سبب شد، مواد پلیمری به صورت گروهی افزایشی شوند.
ضمن اینکه به دلیل تعمیرات، امسال مدتی خود پتروشیمی تندگویان در اورهال بود و پتروشیمی نوری هم که تامین کننده خوراک پتروشیمی تندگویان به عنوان تولیدکننده انحصاری PET است، امسال به میزان سال گذشته به این پتروشیمی خوراک رسانی نداشته است چرا که پتروشیمی نوری هم در بخش های گوناگون در مقاطع زمانی مختلف با تعطیلی مواجه بوده است. در یک کلام، علاوه بر افزایش تقاضایی که نوعا کاذب است و توسط دلالان در انتهای فصل سرد سال و در آستانه شروع فصل اوج مصرف PET ایجاد می شود یک طرف، امسال با کمبود عرضه به نسبت سالهای گذشته نیز مواجه هستیم و همین موضوع آینده این ماده پلیمری را پرابهام تر و افق رو به روی صنایع آشامیدنی، خوراکی و پریفرم سازان را تیره تر می گرداند.
اخبار حاصله از بازار آزاد پلیمرها حاکی از اینست که گرید بطری پتروشیمی تندگویان در هفته جاری رشد به دلایل مذکور رشد شایان توجهی داشته است و به کیلویی بیست هزارتومان رسیده است.
شکاف قیمتی !
متاسفانه یکی از مواردی که سال گذشته باعث شد تا پت بطری به رقم نجومی کیلویی ۳۰هزار تومان در بازار آزاد برسد، شکاف قیمتی ای بود که این کالا با بورس کالا داشت. سال گذشته این شکاف قیمتی به دلیل این رخ داد که بازار آزاد دیگر تابعی از بورس کالای ایران نبود، و بازارهای دیگری چون ارز و طلا را به عنوان بازار مرجع خود در نظر گرفته و بر اساس رشد قیمت آنها، قیمت کالاهای پلیمری از جمله و به ویژه PET بطری را افزایش می داد. لیکن امسال، اتفاقاتی افتاده است، که سبب می شود انتظار نداشته باشیم که شکاف قیمتی بین بازار آزاد و بازار بورس کالای ایران ایجاد گردد. امسال رانت دلار ۴۲۰۰ تومانی از عرضه های محصولات پتروشیمی بورس کالا برداشته شده است و قیمت گذاری ها با دلار نیمایی صورت می گیرد، همین موضوع تمایل سفته بازان و دلالان را برای حضور در این بازار کاهش داده و تقاضا را کاسته است و شکاف قیمتی را از میان برداشته است. در پی این اتفاق، و نیز با ثبات نسبی بازار ارز، بازار آزاد مواد پلیمری نیز دوباره بازار مرجع خود را به تالار محصولات پتروشیمی تغییر داده است. اینها مواردی هستند که کارشناسان معتقد می سازند که شکاف قیمتی نباید رخ دهد! اما در عین تعجب در هفته ای که گذشت شاهد بودیم که این اتفاق افتاده است.
PET بطری این هفته در بورس کالا با قیمت پایه ۱۱ هزار و چهارصد تومان تا حدود ۱۲ هزارتومان در گریدهای گوناگون عرضه شد که پس از رقابت هایی که صورت گرفت این کالا تا حدود ۱۴ هزار و سیصد تا ۱۵ هزارتومان به دست خریدارن رسید. اما حالا بازار آزاد، به میزان یک چهارم از قیمتِ PET عرضه شده در بورس کالا را بر آن افزوده و به خریدارن عرضه می نماید و این یک شکاف ۵.۰۰۰ تومانی را برای این ماده ایجاد کرده است!!! چرا؟ پاسخ به این پرسش در واقع، آغاز فعالیت محتکارانه دلالان و سفته بازان است.
متاسفانه در عرضه های این هفته شاهد نبودیم که برای PET بطری از سوی بورس کالا سقفی در نظر گرفته شود. این همان مشکلی است که سال گذشته نیز در زمان مشابه رخ داد و سبب شد تا تعدادی انگشت شمار از دلالان بتوانند با پشتوانه نقدینگی بالایی که دارند، تمام عرضه ها را به انبارهای خود ببرند و بعدا بازار را دچار التهاب کنند و از این وضعیت ملتهب سود کلان ببرند.
امیدواریم که بورس کالا با دور اندیشی این هفته علاوه بر پلی اتیلن ترفتالات گرید نساجی، بر گرید بطری PET هم سقف خرید اعمال نماید تا دلالان نتوانند به سهولت و به صورت قانونی محموله ها را از دست صنعتگران فاقد نقدینگی برای رقابت، ربوده و کشور را در آستانه فصل اوج مصرف این کالای پلیمری به همان سمتی ببرند که سال گذشته بردند و سبب شدند تا سی درصد از کارخانجات تولیدکننده آب معدنی، ماءالشغیر و … و به طور کلی صنایع تکمیلی آشامیدنی و صنایع خوراکی تعطیل شده و آنهایی که باقی ماندند هم ناچار به افزایش چندباره محصولاتشان شدند. همچنین تعدادی زیادی از پریفرم سازان نیز سال گذشته به علت قیمت بالای مواد اولیه، عطای کار خود را به لقایش بخشیدند.
امید که امسال، سناریوی مشخص سالهای گذشته تکرار نشود. به ویژه اینکه واردات به علت تحریم های آمریکا با مشکلات زیادی مواجه شده است و نمی توان تقاضای کاذب را با واردات مدیریت کرد و پتروشیمی تندگویان خود جزو هفت پتروشیمی تحریم شده ایرانی به شمار می رود و راسا نمی تواند به تنظیم بازار کمکی نماید، چرا که هیچ تولیدکننده PET در سطح منطقه و جهان حاضر به فروش محموله های PET به این پتروشیمی نیست.
