تغییر در بازار پلیمرها به نفع تولید

افزایش محسوس حجم معامله پلیمرها در بورس کالا در هفته گذشته به معنی تغییر فاز جدی این بازار بوده است که می‌تواند بسیاری از معادلات در بازار محصولات پتروشیمی را به هم بزند. بالابودن نسبی حجم عرضه‌‌ها و روند افزایشی آن در کنار رشد قیمت‌های پایه آن‌هم کمتر از حد انتظار به معنی ایجاد بسترهای مهمی برای رشد حجم معاملات بود که می‌تواند محرک اصلی برای حمایت از تولید در صنایع تکمیلی قلمداد شود اگرچه معادلات این بازار را پیچیده‌تر کرده است.

تناقض جذاب شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد و نرخ‌های پایه

به گزارش صنایع پلاستیک به نقل از دنیای اقتصاد، در هفته گذشته شاهد رشد قیمت‌های پایه در بورس کالا بودیم که البته دلیل اصلی این رشد نرخ را می‌توان در افزایش قیمت‌ دلار نیمایی جست‌وجو کرد که یک تکانه افزایشی مهم برای این بازار بود. البته قیمت‌های جهانی هم نسبتا مایل به رشد بودند که در کل یک لیست افزایشی برای قیمت‌های پایه را رقم زد. هرچند بازار به شدت انتظار داشت تا قیمت‌های پایه رشد بیشتری را تجربه کند آن‌هم در شرایطی که رفتار معاملاتی معامله‌گران در دو هفته گذشته نیز نشان می‌داد که گویی بر این افزایش نرخ شرط‌بندی کرده‌اند تا از نوسان قیمت‌ها کسب سود کنند. گویی بازیگر اصلی بازار و دقیق‌تر سیستم تعیین‌کننده قیمت‌های پایه نیز این بازی را درک کرده و تغییر رفتار را شناخته بود تا جایی که یک بازی جدید را آغاز کرد. این تغییر رویکرد را می‌توان تنها مخابره کرد و اظهارنظر در مورد تایید یا رد آن را بهتر است به عهده فعالان بازار گذاشت. در گذشته نیز یادآور شده بودیم که در تعیین قیمت‌های پایه بهتر است مقداری عدم قطعیت را در محاسبات دخیل کرد یعنی محاسبات ما تنها بستر اصلی برای کشف نرخ‌های پایه است و تا زمانی که این نرخ به‌صورت رسمی اعلام نشده بهتر است از پیشداوری در این خصوص خودداری کنیم. زمانی که می‌پذیریم به جای مکانیزم بازار، قیمت‌ها از سوی یک نهاد مشخص اعلام شود و البته همان نهاد مسوول تنظیم بازار هم باشد باید پذیرفت که نه اجازه خواهد داد دستش رو شود و نه اجازه می‌دهد که بازار از این مسیر به سمت تغییر فاز قیمت‌ها متمایل شود. در هر حال عدم رشد قیمت‌ها برای بسیاری از فعالان بازار و مخصوصا برای واحدهای تولیدی واقعی یک مزیت بزرگ به شمار می‌رود و از حجم تولید در صنایع تکمیلی حمایت خواهد کرد. این در حالی است که پیش‌بینی‌پذیری در بازار خود یک اصل مهم و جذاب به شمار می‌رود ولی شناخت بازار در سال‌های اخیر مخصوصا از سال ۹۳ تاکنون نشان داده که ذات پیش‌بینی‌پذیر بودن بازار اگر نگوییم نشدنی است ولی با اما و اگرهای خاص خود همراه بوده و است. اما به نظر می‌رسد که این بازار حتی به‌رغم تمام اما و اگرهای موجود و به کمک ابزارهای مالی و شاخص‌ها و شیوه‌های تحلیلی جدید پیش‌بینی‌پذیرتر شده است. یکی از این ابزارهای جذاب و قدرتمند همین تعریف «شاخص قیمت‌ پلیمرهای دنیای اقتصاد» است که در بزنگاه‌های قیمتی اهمیت آن بیش از پیش جلوه‌گر خواهد شد.

به‌عنوان یک نمونه مشخص در هفته گذشته که قیمت‌های پایه در بورس کالا افزایشی بوده انتظار داریم که شاخص قیمت‌ پلیمرهای دنیای اقتصاد هم صعودی شود ولی در کل این اتفاق خودنمایی نکرد. با توجه به افزایش عرضه در بازار شاهد بودیم که رقابت برای خرید در هفته گذشته کاهش داشت تا جایی که حتی اثر رشد قیمت‌های پایه را نیز برای کل بازار خنثی کرد و حتی شاهد کاهش نرخ برای کلیت بازار پلیمرها بودیم. شاید توجه به برخی معاملات گروه‌های کالایی همچون پلی‌پروپیلن‌های نساجی یا سنگین بادی همین موارد را نشان دهد. در هفته گذشته شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد به ۸ هزار و ۸۴۷ تومان رسید که ۲/ ۲ درصد به نسبت هفته قبل از آن کاهش یافته بود. این رقم از آن جهت بسیار مهم است که کمترین نرخ ثبت شده از هفته منتهی به ۱۱ آبان‌ تاکنون است و نشان می‌دهد که بازار در حال پوست‌اندازی جدیدی است و بالا بودن حجم تقاضا را می‌توان دقیقا از همین مسیر مورد ارزیابی قرار داد. در هفته گذشته اما رقابت کم شد یعنی التهاب هفته قبل از آن برای خرید در هر شرایط، جای خود را به آرامش بازار داد گویی بسیاری از واسطه‌هایی که به منظور واسطه‌گری و سفته‌بازی اقدام به خرید کرده بودند نه تنها از دیدن نرخ‌های جدید و حجم معاملات شوکه شدند و توان عملکرد آزادانه را نداشتند بلکه از این شرایط در بازار دلزده شده و احتمالا میل به واسطه‌گری را تا حدی از دست داده‌اند. این شرایط را باید جدی گرفت اگرچه به احتمال قوی به کاهش جذابیت خرید منجر خواهد شد.

در هر حال بازار در هفته گذشته انتظار رشد عرضه‌ها و افزایش نرخ‌های پایه به‌صورت حداقلی را نداشت و همین داده موجب می‌شود تا بسیاری از محاسبات به هم بریزد. این سیگنال به احتمال قوی ورود تمام قد واسطه‌ها را به رینگ معاملاتی با ابهام همراه می‌سازد و در نهایت پتانسیل رشد نرخ در بازار را هم تغییر خواهد داد.

هفته عجیب پلیمرها و یک رکوردشکنی شیرین

هفته گذشته دوره بسیار عجیبی در بازار پلیمرهای بورس کالا بود و رشد معاملاتی بزرگی را ثبت کرد گویی این بازار با ذهنیت‌های قبلی به شدت به مقابله برخاسته است. تغییر در بازار پلیمرها در هفته گذشته عمیق بود و این عمق اثرگذاری برخی از داده‌های متفاوت را باید با دقت مورد بررسی قرار داد زیرا این تغییرات به تکانه‌های قیمتی هم منجر خواهد شد.هفته گذشته حجم داد و ستد پلیمرها در بورس کالا به نزدیکی ۷۶ هزار تن رسید که بالاترین حجم معاملات هفتگی از اواخر سال ۹۴ تاکنون بوده؛ یعنی رکورد معاملاتی امسال و سال گذشته با هم شکسته شده است. این وضعیت در شرایطی محقق شد که حجم معاملات به نسبت هفته قبل از آن رشدی ۸ درصدی داشته است. همچنین این حجم به نسبت متوسط سال جاری برتری ۲۸ درصدی و به نسبت متوسط سال گذشته رشدی نزدیک به ۴۵ درصد را نشان می‌دهد. همین ارقام برای ترسیم چهره واقعی بازار کافی است ولی در شرایطی که انتظار داشتیم حجم معاملات برای هفته جاری به دلایل مختلف کاهش یابد این رخداد نیاز به بررسی دقیق‌تری خواهد داشت.

مهم‌ترین‌ دلیل برای رشد حجم معاملات در هفته گذشته شرایط نرخ‌گذاری برای قیمت‌های پایه در بورس کالاست. هفته گذشته اگرچه شاهد رشد قیمت‌های پایه در بورس کالا بودیم ولی بازار انتظار داشت که نرخ‌ها بیش از این ارقام افزایش یابد. این انتظار در شرایطی اهمیت بیشتری داشت که هفته جاری هم شاهد اعلام نرخ نیستیم؛ یعنی قیمت‌های اعلامی برای دو هفته معتبر بودند. در شرایطی که بازار انتظار داشت قیمت‌های پایه افزایش جدی داشته باشد ولی رشد نرخ‌ها کمتر از حد انتظار بود می‌توان گفت که این خوش‌بینی به هفته‌های بعد هم سرایت خواهد کرد؛ یعنی بازار ناخودآگاه مستعد رشد قیمت‌های بورس کالا خواهد بود. از سوی دیگر هفته جاری با تعطیلات بسیاری روبه‌رو بوده است یعنی تجمیع تقاضا در هفته گذشته اصلا چیز عجیبی نبوده اگرچه باز هم می‌توان گفت که مهم‌ترین‌ دلیل رشد معاملات همان جذابیت قیمتی بوده است. البته اگر به تجربیات پیشین باز گردیم و اطلاعات خود را از زمانی که قیمت‌های پایه در بورس کالا هر دو هفته یک‌بار اعلام می‌َشد به روزرسانی کنیم متوجه می‌شویم که همیشه در دو هفته ثبات قیمت‌های پایه؛ در هفته اول حجم معاملات و میزان تقاضا بالاتر بوده و در هفته دوم این نرخ کاهش می‌‌یابد. همین داده سنتی هم خود به کمک رشد حجم معاملات آمده است.

شاید مهم‌ترین بستر برای رشد حجم معاملات در هفته گذشته را بتوان از مسیر نوسان حجم عرضه‌ها جست‌وجو کرد. هفته گذشته کمتر از ۹۱ هزار تن از انواع محصولات پلیمری در بورس کالا عرضه شد که به نسبت هفته قبل از آن رشدی ۹ درصدی داشته است. این رقم البته نامتعادل ارزیابی می‌شود زیرا در وضعیتی که بازار در هفته قبل از آن با حجم معاملات بالایی رو‌به‌رو بوده پتانسیل رشد عرضه‌ها ناخودآگاه محدود می‌شود، زیرا گریدهای مختلف تولیدی داد و ستد شده و بخشی از موجودی واقعی در انبارها تخلیه شده است. البته نمی‌توان ادعا کرد که شرکت‌ها کالایی را می‌فروشند که هنوز تولید نشده زیرا این رویکرد هم خطرناک است و هم می‌تواند به ریسک معامله توسط عرضه‌کننده بیفزاید. در هر حال شاهد رشد عرضه‌ها هستیم تا جایی که حجم عرضه به نسبت متوسط امسال ۳۰ درصد و به نسبت متوسط سال گذشته ۴/ ۲۱ درصد رشد را نشان می‌دهد. ساده‌ترین دلیل برای توجیه این شرایط تغییر استراتژی عرضه‌کنندگان اصلی است یعنی در این شرایط بازارهای داخلی به بازارهای صادراتی ترجیح داده می‌شوند آن هم برای اغلب گروه‌های کالایی که نشان می‌دهد توانمندی‌های واقعی تولید در واحدهای عرضه‌کننده بیش از چیزی است که انتظار می‌رود. البته به‌عنوان توصیه برای عرضه‌کنندگان هم می‌توان گفت در شرایط فعلی که واحدهای تولیدی در صنایع تکمیلی به‌صورت واقعی در مسیر رشد تولید گام برداشته‌اند و بازار هم نسبتا از اجناس وارداتی خالی شده و البته صادرات هم به‌صورت زیرپوستی رونق جدیدی گرفته بهتر است به فکر تولید کالاهایی باشند که در بازار داخلی جذابیت و مخاطب بیشتری دارند تا بتوان از شرایط فعلی حداکثر استفاده را برد و همچنین از صنایع تکمیلی هم در این مسیر حمایت کرد.

در فاز تقاضا هم شرایط نسبتا متعادل و حتی مطلوب ارزیابی می‌شود. در هفته گذشته نزدیک به ۱۰۹ هزار تن تقاضا در بازار پلیمرها به ثبت رسید که به نسبت هفته قبل از آن افت ۲۵/ ۲ درصدی را نشان می‌دهد. این رقم یعنی تقاضای مطلوبی در بازار به ثبت رسیده و بازار به سمت رکودی جدید از این فاز حرکت نکرده است. این در حالی بود که در هفته گذشته نزدیک به ۸۴ درصد از عرضه‌های پلیمرها در بورس کالا مورد داد و ستد قرار گرفته است که این رقم یک سیگنال مطلوب برای بازار به شمار می‌رود یعنی اغلب عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفته است.

بازار آزاد و ابهامات حاشیه‌ای آن

به‌رغم رشد قیمت‌های پایه شاهد ثبات یا کاهش نرخ در بسیاری از گریدهای پلیمری در بازار هستیم اگرچه در روزهای اخیر جرقه‌های مهمی از رشد قیمت‌ها به ثبت رسیده است. معاملات چند روز گذشته اما یک چیز را به خوبی نشان داد و اینکه به داده‌های مرسوم در این بازار قطعیت چندانی تعلق نمی‌گیرد. به رغم رشد حجم معاملات شاید همین هفته و مخصوصا هفته آینده حجم عرضه‌ها بالا باشد یا شاید بازار باز هم به خرید هیجانی روی آورد. شاید هم قیمت‌های پایه باز هم دستخوش تغییرات بنیادین شود یا شاید بازار میل به افت قیمت‌ها را در پیش بگیرد. بهتر است تمامی این اما و اگرها را مدنظر قرار دهیم تا شاید کمترین آسیب از نوسانات پیش‌بینی‌نشده را تحمل کنیم. البته این قبیل تکانه‌ها بیشتر بر اهالی معامله‌گر بازار تاثیرگذار خواهد بود و تولیدکننده واقعی کاری به این رخدادها ندارد زیرا روند عمومی در این صنف و صنعت مدتی است که حمایت از تولیدکننده واقعی در صنایع تکمیلی را مورد توجه بیشتری قرار داده است. این بازار از این پس با نوسانات غیرقابل پیش‌بینی قیمتی همراه خواهد شد یعنی داده‌های عرضه و تقاضا در بازار داخلی یا حتی اقدامات نظارتی در روزهای پایانی سال دیگر شفافیت گذشته را ندارد تا بتوان به کمک آنها نوسان نرخ را حدس زد. این واقعیت اما به معنی نبود تحلیل از دورنمای بازار نیست آن هم در شرایطی که هفته قبل هم از روند با ثبات نرخ و حتی کاهشی آن و البته تکانه‌هایی از رشد قیمت‌ها سخن گفته بودیم.

بازار اگرچه به‌صورت کلی مستعد رشد نرخ است و این استعداد به خودی خود از نوسان قیمت‌های پایه قابل رهگیری است ولی در نهایت می‌توان گفت که هفته گذشته پتانسیل رشد قیمت‌ها سرکوب یا توانمندی آن محدود شده است. برای هفته جاری هم همه چیز را باید از حجم عرضه‌ها مورد ارزیابی قرار داد و اگر باز هم عرضه‌های گسترده‌ای به ثبت برسد بازار امکان رشد نرخ ندارد. در هر حال بازار و بازارساز گویی قصد داشته تا واسطه‌ها را نقره‌داغ کند آن هم در شرایطی که پتانسیل عرضه‌ها بالابوده و البته کمتر کسی از این توانمندی آگاه بوده است جز بازارساز اصلی. در هر حال بازار فعلی مستعد تولید است نه واسطه‌گری و اگرچه میل به رشد قیمت‌ها وجود دارد ولی این توانمندی به قدری نیست که بتواند به معنی یک تجارت پرسود تعبیر شود. رشد قیمت‌ها در این بازار به زمان نیاز دارد ولی با گذشت زمان هم معلوم نیست که آیا بازار مستعد رشد نرخ جدی خواهد بود یا خیر. معاملات روزهای اخیر در نهایت به افزایش موجودی انبارها کمک خواهد کرد آن‌هم در شرایطی که مسیر تزریق مویرگی کالا به بازار همچون گذشته حرفه‌ای نیست و در این شرایط هر کسی می‌تواند بر بازار فرد دیگری اثرگذار باشد، بنابراین پتانسیل رشد نرخ را محدود ساخته ولی در کل امکان افزایش آرام قیمت‌ها به تبع نوسان قیمت‌های پایه وجود دارد. این در حالی است که برخی گریدهای جذاب که در روزهای اخیر با جرقه‌های رشد نرخ بیشتری همراه شده‌اند امکان رشد قیمت‌های بالاتری دارند که باید تکلیف این گروه‌های کالایی را با دیگران جدا کرد.