به گزارش صنایع پلاستیک، دکتر حسن روحانی، سه‌شنبه، ۱۳ خردادماه در نشست ستاد هماهنگی اقتصادی دولت بر لزوم توجه به حقوق دارندگان سهام عدالت و برخورداری آنها از حق مدیریت در فروش، تبدیل دارایی و نگهداری آن تأکید کرد و گفت: عرضه منظم و موزون سهام دولت در بورس به شکل‌های متنوع به‌صورت صندوق‌های قابل معامله (ETF) و چه به‌صورت مستقیم در اشکال بلوکی و خرد باید ادامه یابد.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه همه روش‌های لازم برای تسریع و تسهیل ورود شرکت‌ها به بورس باید استفاده شود، از صدا و سیما و وزارت اقتصاد خواست تا آحاد ملت را برای حضور در بازار سرمایه آموزش دهند تا زمینه حضور هوشمند در بازار سرمایه فراهم و این مهم فرهنگ سازی شود.
در ادامه این نشست موضوع تعیین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها با توجه به تبعات اقتصادی کرونا و نوسان قیمت در بازارهای جهانی مطرح و بررسی شد.
رئیس‌جمهوری حمایت از تولید داخلی و ایجاد جهش در تولید و صادرات را ضروری خواند و از وزارت نفت خواست با توجه به شرایط ویژه کنونی در این بازه زمانی تصمیم‌های مناسبی بگیرد. ما با آن بخش از سخنان ریاست محترم جمهور، درباره آموزش عمومی برای حضور در بازار سرمایه که خود جای بسی بحث است، کاری نداریم و به بحث مرتبط با صنعت پتروشیمی خودمان می پردازیم که همانا، بحث شیرینِ خوراکِ تقریبا رایگان برای پتروشیمی هاست!! مزیتی که دهه هاست، پتروشیمی ها از آن برخوردارند و در این ایام هم به بهانه کرونا، قصد دارند کامی دیگر از آن بجویند، که البته اشکالی ندارد، مشروط بر اینکه بر وظایف اجتماعی و اقتصادی خود مبنی بر حمایت از صنایع پایین دستی نیز عمل نمایند.
لازم به ذکرست که مقوله خوراک پتروشیمی ها، همواره یکی از موارد مورد چالش بوده است. واقع امر آنست که پتروشیمی ها که در سنوات گذشته هم برای خوراک دریافتی خود، نرخ مناسبی را به دولت پرداخت نمی کردند،{به دلیل خصولتی بودن و بهره بردن از جایگاه سیاسی اعضا هیات مدیره و پشتیبانانشان} حالا با در دست داشتن دلار و ارزهایی خارجی، می توانند بر دولت برای دریافت خوراک ارزانتر از قبل اعمال فشار بیشتری نمایند. چرا که با کاهش و قطع نسبی درآمدهای نفتی، هم اکنون پتروشیمی ها نزدیک به چهل درصد ارزهای خارجی مورد نیاز کشور برای واردات را تامین می کنند و بنابراین اهرم قدرتمندی برای اعمال فشار مستقیم بر بانک مرکزی و دولت دارند. و الا همین پتروشیمی ها بودند که در سنوات گذشته، از نرخ های ده ساله برای امنیت سرمایه گذاری سخن می گفتند! و نسبت به خطرات عدم ثبات قیمتِ خوراک بر سرمایه گریزی ناشی از عدم قطعیت شرایط هشدار می دادند. معتقد بوددند، سرمایه جایی می رود که تکلیف خوراکش لااقل برای یک دهه روشن شده باشد!!
ضمن اینکه جنگ نفتی روسیه و سعودی، با به زمین زدن قیمت نفت، کمک شایانی به افزایش حاشیه سود پتروشیمی ها نمود. چرا که قیمت خوراک آنها را نیز به شدت کاهش داد. نفتا، به عنوان یکی از خوراکهای مهم در صنعت پتروشیمی، همین امروز با ۷۵ دلار افزایش {که از ابتدای سال ۲۰۲۰ بی سابقه بود } تازه به سیصد دلار به ازای هر تن رسید که این رقم بیش از ۲۵۰ دلار کمتر از رقم همین خوراک در ابتدای سال ۲۰۲۰ می باشد. لذا شاید درست تر اینطور باشد که بگوییم، بحران کرونا، به حاشیه سودِ فوق العاده مناسب پتروشیمی ها، به علت کاهش تقاضای مقطعی اندکی آسیب وارد کرد. حال بسته به نوع خوراک و مواد تولیدی هر پتروشیمی، ضرری که به این حاشیه سود خورده، می تواند متفاوت باشد. اما خبر خوش برای پتروشیمی ها خبر بازگشت دوباره تقاضاست … !
ضمن اینکه در بازار داخل ایران هم که دلار و در پی آن دلار نیمایی که مبنای محاسبه و کشف قیمت محصولات پتروشیمی است، مدتی است دوباره افسارگسسته و با شیبی تند رو به بالا حرکت می کند و همین موضوع سبب شده است که پتروشیمی ها، بتوانند محصولات خود را در بازارهای داخلی به قیمت هایی گاها تاریخی به فروش برسانند! خاصه آنکه مدیریت عرضه هم یکی از کارهای همیشگی آنها بوده است، گیریم نه در مجموع عرضه ها، فقط در عرضه های محبوب و پر تقاضا!!!
باری، از اصل سخن دور نیافتیم، به بیان ساده، همین حالا هم پتروشیمی ها از خوراک ارزان با حاشیه سود مناسب برخوردار هستند، تقاضای آنها هم که با براشته شدن پله ای شرایط قرنطینه در کشورهای گوناگون در حال بازگشت به حال اولست، لذا نیازی ندارند برای پوشش کاهش صادراتشان در چندماه بازهم از قیمت خوراکشان بکاهند!! این مخالفت با کاهش قیمت خوراک پتروشیمی ها در ایران نه از سر لج بازیست، نه هیچ عناد دیگری با پتروشیمی ها!! در شرایط ایده آل، پتروشیمی های ایران می توانستند، از این مزیت نسبی خدادادی به صورت رایگان استفاده کنند، اگر سایر اقشار نیز حق خود را از این مزایا به عدالت دریافت می کردند!! در واقع، سخن ما اینست که متاسفانه پتروشیمی های کشور، با وجود اینکه همین حالا هم – حتا بدون در نظر گرفتن کاهش قیمت نفت که منجر به کاهش قیمت خوراک شد – خوراکشان را با یکی از نازلترین قیمت ها در سطح جهان دریافت می کنند اما به مسوولیت های وجدانی خود در زمینه حمایت از صنایع پایین دستی عمل نمی کنند، و حتا به درخواست های مکرر رهبر کشور مبنی بر توجه به درون هم بی توجه بوده، و مثلا این روزها کف عرضه را بهانه عدم تامین نیاز بازار داخل در برخی از گروههای کالایی نظیر پی وی سی ها نموده اند.
تامین خوراک ارزانتراز قیمت فعلی، تنها زمانی می تواند به نفع صنعت کشور باشد که پتروشیمی ها نیز از صادرات محوری – که دولت به دلیل نیاز به دلار، آن را حمایت می نماید – دست برداشته و ابتدا فرض برای تامین نیاز صنایع درون بگذارند. نه اینکه شاهد این باشیم که بازار پی وی سی در داخل کشور، در حال فروپاشی است اما فلان پتروشیمی و بهمان تولیدکننده کلان پی وی سی، محموله های دپو شده خود را به بورس کالا نمی آورند، تا برای زمانی که مرزها باز شد، آماده صادراتِ حداکثری باشند. پیش به سویِ دریافت دلارهایی که صنایع پایین دستی را به ورطه نابودی کشانده اند!! ارایه خوراک ارزان به پتروشیمی ها با چنین رویکردی، تنها به معنای فربه کردن صنایع بالادست در قبال گرفتن ارزهای مورد نیاز، و یک معامله بین دولت و خصولتی هاست که صنعتگران خاصه در بخش خصوصی صنایع پایین دستی، از آن هیچ بهره ای نمی برند! آخر کرونا، فقط برای صنایع پتروشیمی بد نیاورده است! خدا را شکر پتروشیمی ها از بزرگترین واحدهای تولیدی این مملکت هستند، آنها که بیشترین آسیب را از کرونا خورده اند، همین کارگاهها کوچک و متوسطی هستند که سخنی از آنها در میان نیست! نه نقدینگی زیادی داشتند، که بحران را به تعویق بیاندازند و نه از رانت برخوردار بوده اند که منابع جایگزین و شرایط استثنایی برایشان در نظر گرفته شود..
توسعه و تکمیل زنجیره ارزش، می تواند به مراتب ارزش آوری بیشتری داشته باشد، چرا که ارزش افزوده یک محصول تولید شده در صنعت پایین دستی پتروشیمی به مراتب بیشتر از مقدار دلاری است که به عنوان سود متانول، اوره و یا حداکثر پلیمرها عاید کشور می نماید. لذا اگر ریاست جمهور کمی عمیق تر بیاندیشند، به وزیر نفت دستور خواهند داد که ضمن در نظر گرفتن ضررهایی که کرونا به صنعت پتروشیمی زده است، بیشترِ توان خود را مصروفِ یافتن شیوه عادلانه برای تقسیمِ این مزیت نسبی که ثروت ملی است، بین صنایع پایین دست و بالادست نمایند، کاری که سه دهه تمام به تاخیر افتاده است.
