یک کارشناس صنعت پتروشیمی با بیان اینکه در اکثر هفته‌های معاملاتی PET در بورس کالا، میزان تقاضا چندین برابر عرضه بوده است، گفت: دلیل بالا بودن میزان تقاضا، مصرف بالای این محصول به عنوان خوراک صنایع تکمیلی همچون نساجی و بطری‌سازی است.
به گزارش صنایع پلاستیک، گاز اتان یکی از خوراک‌های استراتژیک و مزیت دار صنعت پتروشیمی‌کشور است. گازی که به عنوان خوراک بسیاری از واحدهای الفین کشور به اتیلن تبدیل می‌شود. واحدهایی همچون جم، آریا ساسول، مارون، مروارید، کاویان از جمله واحدهای پتروشیمی‌خوراک گاز اتان کشور هستند. همگی واحدهای پتروشیمی‌های دریافت کننده اتان کشور، تولید کننده اتیلن و سپس محصولات در ادامه زنجیره اتیلن هستند.
از زنجیره‌های مهم اتیلن می‌توان به پلی اتیلن، اتیلن اکساید و سپس اتیلن گلایکول، اتیلن دی کلراید و سپس PVC اشاره کرد. همه محصولات نام‌برده در تولید بسیاری از محصولات پلیمری کاربرد دارد و سهم ارزش افزوده و اشتغال بالایی در اقتصاد کشور را ایفا می‌کنند. به طور مثال انتهای زنجیره ارزش اتیلن گلایکول، محصولاتی نظیر PET نساجی است که ماده اولیه اصلی و استراتژیک صنعت نساجی کشور تلقی می‌شود. بسیاری از کشور‌ها نظیر چین،کره جنوبی و ترکیه با واردات بالای محصولات بر پایه اتیلن مانند مونو اتیلن گلایکول‌ها، توانسته اند سهم بالایی از بازار محصولات نساجی را در دست بگیرند.
در همین ارتباط، احمد حسینی، کارشناس صنعت پتروشیمی‌با بیان اینکه در ایران بیشتر ظرفیت اتیلن تولیدی به پلی اتیلن تبدیل می‌شود و سهم محصولات دیگر در زنجیره ارزش اتیلن زیاد نیست، گفت: در سال ۱۳۹۶ از ۴ میلیون و ۹۵۰ هزار تن اتیلن تولیدی کشور ۳ میلیون و ۳۳۰ هزار تن از آن به پلی اتیلن، ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تن آن به اتیلن گلایکول و ۳۲۰ هزار تن آن به پلی وینل کلراید تبدیل شده است. از این مقدار پلی اتیلن تولیدی تنها ۱۶ درصد آن معادل ۵۰۲ هزار تن در داخل کشور عرضه شده و ۲ میلیون ۴۳۱ هزار تن آن صادر شده است. به بیان دیگر تنها یک واحد پتروشیمی‌پلی اتیلنی با ظرفیت ۵۰۰ هزار تن در سال می‌تواند پاسخگو نیاز داخل باشد. همچنین از ۱ میلیون ۳۰۰ هزار تن اتیلن گلایکول تولیدی کشور بیش از ۱ میلیون تن آن صادر شده و تنها ۳۰۰ هزار تن آن در داخل مصرف شده است.در نمودار شماره ۱ میزان درصد محصولات تولیدی از زنجیره اتیلن کشور را نشان می دهد.
وی افزود: یکی از زنجیره‌های مهم اتان به اتیلن، اتیلن اکساید و سپس اتیلن گلایکول‌ها هستند. در حال حاضر سه شرکت پتروشیمی‌در کشور هر کدام با ظرفیت‌های ۴۴۳، ۵۰۰ و ۴۰۰ هزار تن تولید کننده این محصول از زنجیره اتان هستند. این کارشناس صنعت پتروشیمی‌ادامه داد: از کاربردهای مهم اتیلن گلایکول‌ها در تولید منو اتیلن گلایکل‌ها است که به عنوان ماده اولیه برای تولید نخ پلی استر، چیپس پلی استر و تولید بطری استفاده می‌شود. این محصولات از لحاظ ایجاد ارزش افزوده و اشتغال در صنایع پایین دست نساجی و بطری سازی بسیار حائز اهمیت هستند، از دیگر محصولات ادامه زنجیره منو اتیلن گلایکول‌ها، می‌توان به محصول ضد یخ اشاره کرد.
محدودیت تولید PET
حسینی با اشاره به اینکه از تولید ۱ میلیون ۳۰۰ هزار تنی اتیلن گلایکول در کشور تنها ۳۰ درصد آن در داخل کشور مصرف و سهم اندک آن توسط یک پتروشیمی( تندگویان) در کشور به PET ( مواد اولیه بطری) تبدیل و مابقی اتیلن گلایکول صادر می‌شود، تصریح کرد: این بی توجهی به ادامه زنجیره ارزش اتیلن گلایکول در طرح‌های پتروشیمی‌در حال احداث نیز دیده می‌شود و طرح‌های همچون پتروشیمی‌بوشهر و پارس فنل هر کدام با ظرفیت ۵۵۴ تن، تنها به صادرات اتیلن گلایکول اکتفا کرده اند و محصولاتی نظیر PET در سبد محصولات این دو پتروشیمی‌وجود ندارد.
وی اظهار داشت: با مشاهده معاملات صورت گرفته محصولات پتروشیمی‌در بورس کالا مشاهده می‌شود که یکی از محصولاتی که به واسطه تولید پایین در کشور آن هم توسط یک پتروشیمی، در بیشتر زمان‌ها در حالت رقابت حداکثری است، PET گرید مربوط به نساجی است. محصولی که به عنوان خوراک در بسیاری از صنایع مهم کشور همچون نساجی کاربرد دارد. در واقع یکی از علل وضعیت نامطلوب صنعت نساجی کشور به واسطه کمبود خوراک PET گرید نساجی است. در نمودار زیر میزان عرضه و تقاضا یکی از گریدهای پرمصرف PET در سال ۱۳۹۶ در معاملات بورس کالا را نشان داده شده است.(نموادر نارنجی میزان تقاضا و نمودار آبی میزان عرضه را نشان می‌دهد).
حسینی ادامه داد: در اکثر هفته‌های معاملاتی PET در بورس کالا، میزان تقاضا چندین برابر عرضه بوده است. دلیل بالا بودن میزان تقاضا، مصرف بالای این محصول به عنوان خوراک صنایع تکمیلی همچون نساجی و بطری‌سازی است.
گلایه اصلی درباره کمبود PET به عنوان خوراک صنایع تکمیلی کشور را باید متوجه نهاد متولی و سیاست گذار صنعت پتروشیمی‌کشور یعنی از شرکت ملی صنایع پتروشیمی‌کشور دانست. جای تاسف است با وجود تولید تمام مواد اولیه PET همچون اتیلن گلایکول، اسید استیک و پارازایلن در کشور، در حال حاضر کشور با کمبود PET مواجه است. شرکت ملی پتروشیمی‌ایران به عنوان نهاد متولی توسعه صنعت پتروشیمی‌کشور می‌توانست و می‌تواند با ایجاد ابزارهای تشویقی و حمایتی، زمینه را برای توسعه زنجیره ارزش در محصول اتیلن گلایکول‌ها ایجاد کند تا شاهد کمبود محصول PET در بازار نباشیم.
منبع: مهر
